فهرست مطالب
دمای کره زمین به دلیل فعالیت‌های انسانی هر روز در حال بیشتر شدن است، تا جایی که امروز تغییرات آب و هوایی تمام جنبه‌های زندگی ما را تهدید می‌کند. اگر نتوانیم این تغییرات را کاهش داده و برطرف کنیم، به زودی با بحران‌های فاجعه‌باری مثل خشکسالی، افزایش سطح آب دریاها و انقراض دسته جمعی گونه‌های حیوانی و گیاهی روبه‌رو خواهیم شد. در این مطلب با شما از این چالش بزرگ و راه‌حل‌های بالقوه آن صحبت می‌کنیم.
تغییرات آب و هوایی چیست؟
به طور کلی اقلیم، به شرایط معمول آب و هوا در منطقه‌ای مشخص گفته می‌شود. در نتیجه تغییر اقلیم یا تغییرات آب و هوایی، مجموعه اتفاقاتی است که این شرایط و الگوی ثابت را تغییر می‌دهد.
امروز تغییرات پرسرعت آب و هوا به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن نفت، گاز و ذغال سنگ اتفاق می‌افتد. سوزاندن سوخت‌های فسیلی، باعث آزاد شدن و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود، گازهایی که بخش عظیمی از آن را دی اکسید کربن تشکیل می‌دهد. گازهای گلخانه‌ای، گرما و موج نور خورشید را جذب کرده و دمای زمین را بیشتر می‌کند.
از زمان قرن 19 تا امروز، دمای زمین حدود 1.2 درجه سانتیگراد افزایش یافته و مقدار دی اکسید کربن در جو 50٪ بیشتر شده است.
دانشمندان اعتقاد دارند که تنها راه برای جلوگیری از عواقب تغییرات آب و هوایی، کاهش دمای زمین است. آنها می‌گویند که دمای زمین باید تا سال 2100 تنها در محدوده افزایشی 1.5 درجه، ثابت بماند.
دانشمندان همچنین پیش بینی می‌کنند اگر نسبت به حل چنین بحرانی اقدامات لازم صورت نگیرد، تا پایان قرن جاری دمای زمین بیش از 2 درجه سانتیگراد گرم خواهد شد. یک گزارش دیگر که توسط گروه Climate Action Tracker و در سال 2021 منتشر شده است، نشان می‌دهد که زمین تا پایان قرن به سمت گرمایش 2.4 درجه سانتیگرادی خواهد رفت. بدون برنامه‌ها و فعالیت‌های جدی، دمای زمین همچنین می‌تواند به افزایش 4 درجه سانتیگرادی رسیده و فجایعی مانند موج‌های ویرانگر گرما، بالا آمدن سطح دریاها، زیر آب رفتن خانه‌ها و شهرها و انقراض غیرقابل برگشت گونه‌های گیاهی و جانوری را به بار آورد.
تاثیرات تغییر اقلیم
در حال حاضر تغییرات آب و هوایی بیشتر از هر زمان دیگری در حال رخ دادن است و زندگی ما و تمام موجودات را تهدید می‌کند. حال تصور کنید که در کنار این تغییرات، دمای زمین هم بالاتر رود! در این صورت، مناطق زیادی از این کره خاکی قابل سکونت نخواهد بود، تا جایی که بسیاری از زمین‌های کشاورزی به تکه‌ای از بیابان تبدیل می‌شود.
بحران گرمایش زمین همچنین می‌تواند تاثیرات متفاوتی را در مناطق دیگر بگذارد. بارش‌های شدید باران و سیل‌های فاجعه بار، نمونه این اتفاقات هستند. حوادثی که اخیرآ در چین، آلمان، بلژیک و هلند اتفاق افتاده است.
غم انگیزتر آن است که مردم کشورهای فقیرتر بیشترین آسیب را می‌بینند زیرا سرمایه و پول لازم را برای سازگاری و مبارزه با تغییرات آب و هوایی ندارند. در کشورهای در حال توسعه بسیاری از کشاورزان برای گرداندن مزارع و زمین‌ها به سختی و با آب و هوای گرم سر می‌کنند. وضعیتی بحرانی که در آینده هم بدتر خواهد شد.
میانگین سالانه تغییر دمای زمین نسبت به سالهای 1850- 1900، در میزانهای مختلف گرمایش
از طرف دیگر، دریاها، اقیانوس‌ها و گونه‌های زندگی در آب هم در معرض تهدید قرار دارند. برای مثال از سال 1995، دیواره مرجانی بزرگ استرالیا نیمی از مرجان‌های خود را به دلیل گرمتر شدن دریاها و تغییرات آب و هوایی از دست داده است.
آتش سوزی‌های جنگلی هم در حال افزایش است زیرا تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد هوای گرم و خشک می‌شود. با آب شدن یخ‌ها و زمین‌های یخی در مناطقی مانند سیبری، گازهای گلخانه‌ای که قرن‌ها به دام افتاده و متراکم شده بودند در جو منتشر شده و شرایط آب و هوا را بدتر می‌کنند.
در دنیایی که دمای آن رو به افزایش است، حیوانات نیز به سختی می‌توانند آب و غذای مورد نیازشان را پیدا کنند. مثلآ خرس‌های قطبی با آب شدن یخ‌هایی که روی آن زندگی می‌کنند، جان خود را از دست می‌دهند. کیلومترها دورتر و در خشکی، پستاندارانی مانند فیل‌ها به سختی می‌توانند 150 تا 300 لیتر آب برای آشامیدن در روز پیدا کنند. فاجعه‌بارتر آن است که دانشمندان تخمین می‌زنند بدون انجام اقدامات جدی برای طبیعت و گرمایش زمین، ممکن است حداقل 550 گونه جانوری از بین برود.
تاثیرات گرمایش جهانی و دمای محیط در کشورهای مختلف
تغییرات اقلیمی در مناطق مختلف جهان اثرات متفاوتی دارد. برخی از نقاط بیشتر از مناطق دیگر گرم خواهند شد، در بعضی شهرها یا کشورها بارندگی بیشتر می‌شود و نقاط دیگر هم با خشکسالی‌های شدید دست و پنجه نرم خواهند کرد. اگر نتوانیم دمای زمین را تا افزایش 1.5 درجه سانتیگراد نگه داریم، احتمالآ به زودی شاهدِ آن خواهیم بود که:
- بریتانیا و اروپا در برابر سیل ناشی از بارندگی‌های شدید، آسیب فراوانی خواهند دید.
- کشورهای خاورمیانه، موجی از گرمای شدید را تجربه خواهند کرد و زمین‌های کشاورزی احتمالآ به بیابان تبدیل می‌شوند.
- جزیره‌های منطقه اقیانوس آرام، ممکن است در زیر آب‌ها ناپدید شوند.
- بسیاری از کشورهای آفریقایی احتمالاً با خشکسالی و کمبود مواد غذایی بیشتری مواجه می‌شوند.
- در غرب ایالات متحده، شرایط خشکسالی بیشتر خواهد شد، در حالی که سایر مناطق این کشور شاهد طوفان‌های شدیدتری خواهد بود.
- استرالیا گرما و خشکسالی شدیدی را تجربه خواهد کرد.
گرم شدن زمین و آب شدن یخ‌های قطبی چه اثری بر زندگی ما دارد
اقدامات دولت‌ها برای مقابله با گرمایش زمین
با توجه به شرایط بحرانی پیش رو، رهبرانِ بسیاری از کشورها در یک توافق مهم در پاریس و در سال 2015، ضمن توافق برای همکاری مشترک، متعهد شده‌اند تا برای حفظ گرمایش جهانی تلاش کنند. همچنین در ماه نوامبر سال گذشته، بریتانیا نشستی برای رهبران جهان برگزار کرد که بر اساس آن هر کشور برنامه کاهش دی اکسید کربنِ خود را تا سال 2030 ارائه کند.
بسیاری از کشورها همچنین متعهد شده‌اند که میزان تولید کربن خود را تا سال 2050 به صفر برسانند. اگر چنین تعهدی عملی شود، انتشار گازهای گلخانه‌ای تا حد امکان کاهش پیدا کرده و باقی گازهای رها شده در جو به یک میزان متعادل خواهد رسید. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که این تعهد قابل دستیابی است، به شرط آنکه دولت‌ها، صاحبان مشاغل و تمام افراد خود را ملزم به تغییر در رفتار و شیوه زندگی کنند.
راهکارهای ساده برای جلوگیری از گرمایش زمین
با اینکه تغییرات بزرگ باید از سمت دولت‌ها و صاحبان کسب و کارها ایجاد شود، اما دانشمندان اعتقاد دارند که برخی تغییرات کوچک در زندگی می‌تواند تأثیر ما را بر تغییرات آب و هوایی محدود کند. تغییراتی مانند:
- سفرهای هوایی کمتری داشته باشید.
- استفاده از خودروی شخصی را محدود کرده یا از خودروهای برقی استفاده کنید.
- برای خرید محصولات خانگی، به سراغ لوازم کم مصرف بروید.
- به جای سیستم‌های گرمایشی گازی، از وسایل حرارتی الکتریکی استفاده نمایید.
- خانه و محل زندگی خود را عایق بندی کنید.
نگارش و ترجمه:شبنم بهروز