آیا تغییر اقلیم به دلیل چرخه‌های طبیعی گرم و سرد شدن زمین اتفاق می‌افتد؟
تاریخ نشان می‌دهد که آب و هوای زمین همیشه در حال تغییر بوده است. صدها میلیون سال پیش، دمای زمین به شدت پایین آمد و سرتاسر این کره خاکی به انجماد رسید. خزندگان 50 میلیون سال قبل در جایی که امروز با نام قطب شمال می‌شناسیم، مشغول زندگی بودند. و 2 میلیون سال پیش، زمین در عصرهای یخبندان متعددی به سر می‌برد. در آن زمان صفحات یخی، بیشترِ آمریکای شمالی و اروپا را پوشانده و دمای زمین از دمای امروز 11 درجه سردتر بود.
افرادی که گرم شدن زمین را انکار می‌کنند، یکی از دلایل تردید و انکار خود را به گردن تغییرات طبیعی آب و هوا می‌اندازند. در حقیقت آنها این دوره‌های طبیعی هوا را عامل گرمایش زمین می‌دانند تا فعالیت‌های انسانی!. در حالی که چنین استدلالی بارها از سوی دانشمندان مورد بحث واقع شده است.
در واقع، دانشمندان هم می‌دانند که یکی از دلایل تغییر اقلیم، در اتفاقات طبیعی گذشته خلاصه می‌شود. مثلآ عصرهای یخبندان به دلیل “تغییر شکل در مدار” ایجاد شده است. این تغییر طی ده‌ها هزار سال اتفاق افتاده و نحوه انتشار انرژی خورشیدی در جهان و فصل‌های مختلف سال را عوض کرده است.
با این حال بیشتر وقایع طبیعی به خودی خود بر دمای زمین تأثیر نمی‌گذارند. اما می‌توانند باعث مجموعه‌ای از اتفاقات دیگر در سیستم آب و هوایی شوند. مثل ذوب شدن صفحات یخی نیمکره شمالی و یا تغییر گردش اقیانوس‌ها. این وقایع همچنین باعث تغییر در مقدار بارش برف و یخ شده و بر میزان انعکاس نور خورشید هم تاثیر می‌گذارند. تمام این تغییرات در نهایت به افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای منجر می‌شود. چنین اطلاعاتی بار دیگر ثابت می‌کند که گازهای گلخانه‌ای به طور قابل توجهی دمای زمین را تغییر می‌دهند.
800 هزارسال گذشته، غلظت دی اکسید کربن همواره به دلیل حرکت بین اقیانوس‌ها، جنگل‌ها، خاک‌ها و جو متغیر بود. دانشمندان ادعا می‌کنند که غلظت این گاز گلخانه‌ای در زمان عصر یخبندان حدود 180 قسمت (p.p.m) و در دوره‌های گرمتر به حدود 280 بخش می‌رسید. این تغییرات و نوسانات در غلظت دی اکسید کربن، دلیل اصلی گرم و سرد شدن زمین در طول عصرهای یخبندان بوده است.
با این حال امروز سطح دی اکسید کربن به p.p.m420، بالاترین میزان خود در 3 میلیون سال گذشته رسیده است. متاسفانه غلظت این گاز گلخانه‌ای نیز حدود 100 برابر سریعتر از آخرین عصر یخبندان رو به افزایش می‌رود. چنین افزایشی در غلظت دی اکسید کربن نشان می‌دهد که دلیل دیگری پشت همه این وقایع وجود دارد. دلیلی که دانشمندان همواره درباره آن صحبت می‌کنند: از زمان انقلاب صنعتی، انسان‌ها سوخت‌های فسیلی را می‌سوزانند و گازهای گلخانه‌ای فراونی منتشر می‌کنند. در نتیجه زمین هر روز گرمتر از دیروز می‌شود.
شواهد نشان می‌دهد که در یک یا دو قرن آینده، جوامع و اکوسیستم‌ها پیامدهای این تغییر آب و هوا را به سختی تجربه خواهند کرد. با این حال انتشار گازهای گلخانه‌ای اثرات زمین‌شناختی پایدارتری هم خواهد داشت: طبق برخی مطالعات، سطح گازهای گلخانه‌ای ممکن است زمین را به اندازه‌ای گرم کرده باشد که شروع چرخه یخبندان بعدی حداقل برای 50 هزار سال دیگر به تاخیر بیفتد.
ترجمه و نگارش: شبنم بهروز