جاذبه‌های شهر یزد به معنای واقعی منحصر به فردند، اما چرا؟ چشمانت را ببند، تصور کن در پیچ و خم کوچه‌های باریک و در میان ساختمان‌های کوچک ساخته شده از خشت پرسه می زنی. در اینجا، مناره‌های فیروزه‌ای رنگ را می‌بینی، در کنارش متوجه بادگیرهای بلند نیز خواهی شد. آنها کوچک‌ترین ضربه باد را برای خنک کردن خانه‌ها می‌گیرند، زیرا گرما 45 درجه است. همین‌که پیش می‌روی، جاهای دیدنی یزد را یکی پس از دیگری در نظرت خواهند گذشت، مکان‌هایی که در نقطه‌ای در زمان برای صدها سال پیش متوقف شدند؛ به یزد خوش آمدید.
جاهای دیدنی یزد
ردپایی از میراث اسلامی
همه مساجد ایران خیره‌کننده هستند و قطعا بهترین آنها در یزد یافت می‌شوند. آنها با کاشی‌های آبی و سبز رنگِ موزاییکی تزیین شده‌اند؛ چشم ها را به خود جذب کرده و تو را در بی نهایت ملاقات می‌کنند. رنگ‌های غیر معمول و توجه به جزئیات، باعث شده است معماری کلی آنها به یکی از شگفت‌انگیزترین آثار معماری در جهان تبدیل شوند. مشهورترین این مساجد در یزد مسجد جامع و امیر چخماق هستند.
یکی از مشهورترین آنها مجموعه امیر چخماق است که یکی از بلندترین مناره‌ها را در ایران به اندازه 48 متر داراست. شما ممکن است شگفت زده شوی که کاشی‌های رنگارنگ چگونه در کنار هم با نظم مرتب شده‌اند و در میانشان اشکالی شبیه به چلیپای شکسته را کشف خواهی کرد. این نماد بی‌نهایت و جاودانگی در ایران است که از 5000 سال قبل از مسیح یافت می‌شده و تا به امروز باقی مانده است. مجموعه امیر چخماق فقط یک مسجد نیست؛ نمای سه طبقه با مناره‌های بلند بسیار چشمگیر است، به‌ویژه در غروب آفتاب، زمانی که نور کمِ نارنجی رنگ قوس‌ها نمایان می‌شود.
از هر گوشه‌ای از شهر، می‌توانید بنای باشکوه مسجد جامع را که در قرن چهاردهم ساخته شده است، ببینید. این بنای تاریخی دارای بلندترین مناره‌ها در کشور می‌باشد و نشان‌دهنده معماری ایرانی – اسلامی است. طراحی چشمگیر آن با کاشی‌های آبی رنگ با آیه های قرآنی تزیین شده است. از آغاز عصر اسلامی تا بازسازی آن در قرن چهاردهم، آیتم های زیادی در طراحی آن به کار رفته است، به عنوان مثال، پیچیدگی‌ها و کتیبه‌های بزرگ ایوانش.
فرهنگ دینی نیز در هنگام نگاه کردن به درب خانه‌ها بسیار واضح است. بسیاری از درها دارای دو کوبه هستند، یک کوچک و گرد و دیگری بزرگ و سنگین. هر یک از آنها صدای متفاوتی برای هشدار دادن به ساکنین داخل خانه درباره جنسیت فرد مهمان می دهند. ضربه محکم و ناگهانی به این معنی است که مهمان زن است، و بلعکس نشان دهنده یک مرد. در نتیجه، مشخص می شود که کدام یک از اعضای خانواده باید درب را باز کند.
بالا بر روی بام‌ها
به طرز شگفت‌انگیزی، یکی از بهترین چیزهایی که در یزد خواهی دید، رفتن به سقف خانه‌ها است. چرا؟ صادقانه بگویم یزد به خاطر بادگیرها و نه مساجدش مشهور است. این ساختارها بر روی سقف‌ها بخش جدایی ناپذیری از چشم‌انداز شهر هستند و به عنوان تهویه مطبوع طبیعی عمل می‌کنند. این جستجو برای نسیم سرد شهر، جایی که درجه حرارت متوسط در فصل تابستان40 درجه می‌باشد، امری بسیار منطقی است.
ایرانیان یک سیستم پیچیده را اختراع کرده بودند، جایی که قطعات طاقچه‌ای شکل مانع از ورود هوای گرم به داخل خانه می‌شوند، در همان حال هوا به سمت پایین و در جهت حوضچه که در زیر سرسرای خانه دارد جریان می‌یابد. این سیستم هوا را خنک می‌کند، که بعدا در داخل تمام خانه پحش می‌شود.
دیدنی‌ترین بادگیران و سایر جاذبه‌های یزد در در پشت بام ساختمان‌ها انتظارت را می‌کشند. طلوع آفتاب از این مکان تجربه فراموش نشدنی ایجاد می‌کند؛ فقط نقطه مناسبی را برای دیدن آنها پیدا کن!
در باغ دولت آباد یکی از خاص‌ترین هشتی‌های ایرانی را پیدا خواهی کرد. این ساختمان با ارتفاع 33 متر، تاثیر عمیقی را در گردشگران ایجاد می‌کند. همچنین حوضه‌ای بسیار طویل که منعکس‌کننده نمای بنا و محیط اطراف آن است.
یکی دیگر از مشکلات همیشگی این شهر بیابانی، دسترسی به آب است. در یزد، ممکن است یک سیستم منحصر به فرد از کانال‌های زیرزمینی به نام «قنات» را ببینی. اینها آب‌هایی که از کوه‌های نزدیک به هم می‌رسند را جمع‌آوری می‌کنند، ماهیت عملکردی آن استفاده از تفاوت‌های ارتفاعی و قدرت گرانش است. قنات‌ها بیش از 2000 ساله هنوز کاربردی هستند.
مکان‌های مقدس زرتشتی
جاهای دیدنی شهر یزد تنها به آثار اسلامی ختم نمی‌شود، مکان‌های مقدس زرتشتی بیش از هر جای دیگر کشور خودنمایی می کنند. قدیمی ترین مذهب ایرانیان، زرتشتی به معنای واقعی پایه‌های بزرگترین ادیان تکاملی جهان را شامل می‌شد، مسیحیت، اسلام و یهودیت. اصول بنیادین آن «اندیشه نیک، کردار نیک خوب و گفتار نیک» است. تاریخ این دین به 2000 سال قبل از میلاد می‌رسد، ولی امروزه زرتشتان دیگر جمعیتی بزرگ نیستند. با این حال، هنوز هم می‌توانی معابد زرتشتی را یزد ببینی.
یکی از جاذبه های دینی یزد معبد آتش بهرام است که مهمترین معبد در ایران و در جهان برای زرتشتیان است. اعتقاد بر این است که آتش آن برای بیش از 1500 سال تا به امروز در حال سوختن است. آتشکده بهرام به عنوان میراث ملی ثبت شده است و درب آن به روی همه مسافران و گردشگران باز است. قبل از ورود به معبد، می توانی ویژگی دیگری از این دین را ببینی، یک فرشته نگهبان به نام «فَروَهَر». به عنوان پیشنهاد، لباس سفید مخصوص زرتشتیان را به نشانه احترام به تن کن.
آتشکده جایی است که آتش مقدس ابدی از سال 480 میلادی به طور مداوم سوزانده می‌شود. با توجه به این باورها، اهورا‌مزدا، خداوندگار بزرگ، زرتشتیان و به طرفدارانش را دعوت کرد تا به سوی نور بیایند. تنها منبع نور در گذشته‌های دور، آتش بود.
اطراف یزد تحت تاثیر دو تپه برج مانند در فاصله ای از یکدیگر قرار گرفته است. زرتشتیان به خلوص عناصر اعتقاد داشتند و بدین ترتیب بدن مرده را دفن یا نمی‌سوزاندند. جسد در یک مراسم رسمی به یکی از برج ها آورده می شد و آنجا بود که توسط حیوانات مرده خوار از بین می رفت. تنها در دهه 70 قرن گذشته، زمانی که زرتشتیان (که توسط دولت مجبور شده بودند)، مرده‌های خود را در قبرهایی از یک لایه ضخیم بتن نه خاک (به دلیل آلوده نشدن)، شروع به دفن کردند.
در جاده ابریشم
شهر یزد برای ابریشم باکیفیتش معروف است. برای ترویج تجارت، شبکه‌ای از 999 کاروان‌سرا در ایران ساخته شد که دسترسی بر هر کدام با شتر امکان پذیر بود. امروز خوشبختانه مجبور نیستی به کاروان ملحق شوی تا از «زین‌الدین»، مشهورترین کاروان‌سرای دایره ای شکل با قدت 400 سال دیدن کنی.
با مشاهده فضای داخلی آن شگفت زده خواهی شد. اگر می خواهی در زمان سفر کنی، اقامتی ساده برایت وجود دارد. درست مثل قرن‌ها پیش، این کاروان‌سرا برای خوابیدن توسط پرده هایی جدا از یکدیگر در راهرو مجزا می‌شوند. حتی نوشیدن یک لیوان چای در این مکان، تجربه عطر و طعمی متفاوت را می‌دهد. این کاروان‌سرا به دور از چراغ‌های شهر قرار گرفته است و جایی بسیار عالی برای کلاس‌های نجوم و کشف آسمان با تلسکوپ است.
قلعه‌های ساخته شده از خشت
مکان‌های دیدنی یزد تنها به داخل شهر منتهی نمی‌شود. فقط با 30 دقیقه رانندگی از زین‌الدین، در وسط صحرا، قلعه‌ای وجود دارد که در سه طبقه از مخلوط خاک رس و کاه ساخته شده است. آفتاب آن را به ساختاری غیرقابل تسخیر تبدیل کرده است. از قرن نهم، مردم محلی به همراه دارایی های خود، غذا و دام به دنبال پناهگاهی برای فرار از دست مهاجمان به این قلعه نقل مکان کردند.
مسیر پرپیچ و خم بین انبارهای مواد غذایی و بالا رفتن از پله‌های باریک و رسیدن به برج‌های مشاهده، موجب از رفتن زمان می‌شود. با این حال، می‌توانی در بالای برج ها به چشم انداز بی انتهای بیابان نگاه کنی؛ به نظر می‌رسد لوکیشنی از فیلم جنگ ستارگان را می‌بینی.
کلام آخر
جاهای دیدنی یزد تاثیر بسیاری بر تو خواهد گذاشت، می توانی از میان خیابان‌های باریک یکی از قدیمی‌ترین شهرهای روی زمین گذر کنی، بی آنکه احساس غریبی در تو ایجاد شود. قرار گرفتن در مرز بین دو بیابان با ویژگی‌های جغرافیایی و آب و هوایی خشک باعث شده است به منطقه‌ای به شدت خاص تبدیل شود. همچنین به عنوان میراث‌دار فرهنگ‌های مختلف و گنجینه‌های معماری، یزد را به شهری در فراسوی زمان تبدیل کرده است.
