گونه های نادر حیات وحش ایران

کشور ایران در کنار نفت، منابع طبیعی و آثار تاریخی متفاوت، تنوع جغرافیایی و اقلیمی با ارزشی دارد. بر اساس آخرین گزارشهای کارشناسان محیط زیست، ایران بیش از 1000 نوع گونه جانوری دارد که در مناطق مختلف کشور زیست میکنند.

کشورمان همچنین دارای 20 پارک ملی و 100 ذخیره طبیعی است که در آن گونه های نادری از حیوانات و گیاهان زندگی میکنند. گونه هایی که تنها در ایران وجود دارند و در دیگر نقاط دنیا اثری از آنها دیده نشده است.

برخی از این گونه های جانوری در خطر انقراض جدی قرار دارند. بعضی از خانواده های گربه سانان در کنار برخی پرندگان از گونه حیوانات در حال انقراضند.در طبیعت ما همچنین بیش از 8 گونه مختلف جغد، 70 نوع مار، شتر، گوزن، گراز وحشی و … وجود دارد.

در این مطلب تلاش میکنیم تا شما را با برخی از گونه های نادر حیات وحش ایران آشنا کنیم :

یوزپلنگ ایرانی

یوزپلنگ ایرانی که به عنوان یوزپلنگ آسیایی هم شناخته می شود، گونه ای نادر از خانواده یوزپلنگهاست که تنها در ایران زندگی میکند.

این گونه جانوری کمی کوتاه تر، باریک تر و کم رنگ تر از یوزپلنگ آفریقایی است. خطی مانند خط اشک از گوشه چشم این حیوان تا گوشه لبش امتداد دارد که در نوع ایرانی ضخیم‌تر از نوع آفریقایی است.
با این وجود این حیوان میتواند از نظر سرعت به گردپای دیگر همنوعان خود برسد. یعنی در کمتر از 3 ثانیه تا 96 کیلومتر در ساعت را طی کند.

یوزپلنگ ایرانی بین 32 تا 67 هزار سال پیش از جمعیت یوزپلنگ آفریقایی فاصله گرفت و زمانی در عربستان، هند و نقاط مختلف ایران وجود داشت. در دوران استعمار انگلیس در هند، آن را پلنگِ شکار می نامیدند و تلاش میکردند تا این حیوان را اهلی کنند.

در حال حاضر این گونه حیوانی در مناطق حفاظت شده شرقی و مرکزی ایران- جایی که تراکم جمعیت انسان بسیار پایین است- زندگی میکند. هرچند که متأسفانه تعداد یوزپلنگ ایرانی بین 50 تا 100 قلاده تخمین زده شده است.

در حال حاضر پارک ملی توران (خارتوران) یکی از زیستگاههای اصلی این حیوان شناخته میشود.

خرگوش بی‌دم

این جانور پستاندار که به خانواده خرگوشهای بی دم تعلق دارد در ایران و برخی مناطق افغانستان زندگی میکند.

سر کوچک و گوشهای گرد، پاهای کوتاه و پوستی مایل به قهوه ای از ویژگی های ظاهری این گونه جانوری است. وزن این حیوان بین 125 تا 400 گرم است و گاهی با همستر اشتباه گرفته میشود.

خرگوش بی دم معمولآ در ارتفاعات 1900 تا 3500 متری زندگی میکند و در زیستگاههای کویری، صخره ای و در جنگلها خانه میسازد. با این وجود میتواند با زندگی در زمین های زیر کشت، باغ ها و دیوارهای خانه های گِلی سازگار شود.

در برخی مناطق این حیوان میتواند نقش آفت محصولات کشاورزی را بازی کند. چون از گیاهان زراعی تغذیه می کند، به پوست درختان میوه آسیب می رساند و در این مناطق ممکن است مورد آزار و اذیت قرار بگیرد.

خرگوشهای بی دم در ایران معمولآ در مناطق کوهستانی و سنگی زندگی میکنند.

خرس قهوه ای

خرس قهوه ای ایرانی گونه ای جانوری است که به خرس های قهوه ای اروپایی شباهت بسیار دارد. با این وجود خرس ایرانی از نظر اندازه کوچکتر از خرس اروپایی است. امروزه تنها بین 500 تا 1000 گونه از نسل این خرسها در ایران باقی مانده است.

اما داستانی واقعی و جالب درباره این حیوان وجود دارد:

در زمان جنگ جهانی دوم، یک پسر همدانی توله خرسی را پیدا کرد که مادرش توسط شکارچیان کشته شده بود. او بچه خرس را به خانه‌اش برد ولی اندکی بعد او را در ازای چند قوطی کنسرو به سربازان لهستانی که از طریق ایران سفر میکردند سپرد.
سربازان خرس را که به نام “ویتک” نامگذاری شده بود (به معنای جنگجو) پرورش دادند و با او مانند یکی از اعضای گروهشان رفتار ‌کردند. زمانی که خرس بزرگ شد، در برخی جنگها با حمل مهماتی که به بیش از 200 کیلوگرم میرسید، به سربازان لهستانی کمک کرد.

تاکنون مجسمه‌های فراوانی از این حیوان ساخته شده که در موزه‌های مختلف نگهداری می‌شوند.

فلامینگوی غول پیکر

فلامینگوها یکی از زیباترین پرندگان جهانند. آنها معمولآ در دریاچه های کم عمق، باتلاق ها و برخی جزایر خاص زندگی میکنند.

این گونه حیوانی معمولآ به دلیل رنگهای متفاوت بالهایشان شهرت دارند. اما فلامینگوهای غول پیکر نوعی از فلامینگوها هستند که تنها در برخی مناطق دنیا و به ویژه ایران زندگی میکنند.

پاهای فلامینگوهای غول پیکر عمومآ بلند و صورتی است. بالهایشان سیاه رنگ است اما بدن آنها صورتی نیست. ارتفاع یک فلامینگوی بزرگ به طور متوسط به 1.5 متر میرسد و حدود 4 کیلوگرم وزن دارد.
این پرندگان معمولآ در دسته های بزرگ حرکت و پرواز میکنند. تاکنون عکسهای مختلفی از پرواز فلامنیگوهای غول پیکر بر فراز برخی دریاچه های ایران منتشر شده است.

فلامینگوها عمومآ در دریاچه ارومیه تولید مثل می کنند. تعداد اندکی از آنها هم در شمال شرق کشور دیده شده است.

پلنگ ایرانی

پلنگهای ایرانی از نظر جثه یکی از بزرگترین گونه های پلنگ در دنیا هستند. برخی از گونه های این حیوان در ترکیه، گرجستان، ارمنستان و آذربایجان هم دیده شده است.

پلنگ ایرانی از نظر رنگی متفاوت است و با هر دو طیف تیره و روشن شناخته میشود. طول بدن این حیوان به طور متوسط به 158 سانتی متر میرسد و وزن آن حدود 60 کیلوگرم است.
این گونه حیوانی غالبآ بزرگتر از پلنگ های آفریقایی است. در حال حاضر حدود 800 قلاده از این حیوان در کشورمان به زندگی مشغولند.

پلنگ های ایرانی معمولا در مناطق کوهستانی ایران و نزدیکی دریای خزر و مناطق جنگلی آن محدوده پرسه میزنند. موی بدن این حیوان غالبآ به رنگ طلایی است و اغلب پیش از حمله، حدوداً 3 تا10 متر به طعمه خود نزدیک می شود.

گورخر ایرانی

شاید گورخر ایرانی را بتوان در زمره یکی از زیباترین گونه گورخرهای دنیا دانست. این حیوان را با نام گورخر آسیایی نیز میشناسند.
گورخر ایرانی در طی سالهای اخیر در معرض خطر انقراض شدید قرار گرفته است و تنها بین 400 تا 600 راس از این حیوان در طبیعت باقی مانده است.

این گونه حیوانی در گذشته جمعیت فراوانی در آسیای میانه و چین داشته است اما اکنون نسل آن در اغلب مناطق منقرض شده و تنها در ایران وجود دارد.
رنگ منحصر به فرد قهوه ای و سفید در نقاط مختلف بدن این حیوان، گورخر ایرانی را به یکی از نادرترین حیوانات جهان تبدیل کرده است.
در حال حاضر پارک ملی توران (خارتوران) به عنوان یکی از زیستگاههای این حیوان معرفی میشود.

برگردان از :
https://silkroadexplore.com/blog/