فهرست مطالب
ایران دارای جاذبه‌های گردشگری بسیاری است. در این میان دریاچه‌های رنگی از جمله زیباترین جاذبه‌های گردشگری طبیعی در ایران محسوب می‌شوند. چنین پدیده طبیعی و شگفت انگیزی در جهان بسیار کمیاب است و تعداد بسیار کمی دریاچه رنگی در دنیا وجود دارد، فرصت دیدن بیش از 8 دریاچه رنگی در ایران برای علاقمندان به جاذبه‌های طبیعی وجود دارد. در این مقاله قصد داریم به معرفی دریاچه‌های صورتی ایران بپردازیم.
چرا آب دریاچه‌ها صورتی می‌شود؟
شاید برایتان جالب باشد وقتی با دریاچه‌ای روبه رو می‌شوید که به جای رنگ‌های متداول صورتی یا قرمز رنگ است! این پدیده طبیعی زیبا در بسیاری از دریاچه‌های کشورمان قابل رؤیت بوده و از جاذبه‌های گردشگری محسوب می‌شود. علت این که آب دریاچه به رنگ صورتی یا قرمز تغییر می‌کند وجود نوعی جلبک آبزی به نام دونالیلا سالینا است که با ایجاد نوعی ماده بتاکارتن باعث تغییر رنگ آب دریاچه می‌شود.
این ماده خطر زیست محیطی و اکولوژیک ندارد و عموما در فصول خاصی از سال این جلبک رشد کرده و سطح آب را صورتی می کند. شوری زیاد آب و نور فراوان عامل اصلی شرایط زیستی جلبک دونالیلا سالینا است. برخی افراد این جلبک را با کشند سرخ یا آب‌سرخه که نوعی آفت محسوب شده و با رشد بیش از حد تمام سطح آب را می‌پوشاند و زندگی جانوری و اکوسیستم دریاچه را مختل می کند، اشتباه می‌گیرند. کشند سرخ و رشد آن نیز عامل دیگری برای تغییر رنگ آب دریاچه ها به قرمز یا صورتی است.
دریاچه‌های صورتی ایران را بشناسید
در ایران حدود 8 دریاچه رنگی وجود دارد که در کشور پراکنده هستند و از جاذبه‌های توریستی و طبیعی منطقه خود محسوب می‌شوند. در این بخش شما را با این دریاچه‌ها آشنا می‌کنیم:
دریاچه مهارلو
این دریاچه‌ی فصلی که در شیراز واقع شده است مشهورترین دریاچه رنگی ایران است. رنگ صورتی و گاهی قرمز دریاچه مهارلو از این دریاچه فصلی یک مقصد گردشگری بکر و زیبا ساخته است. این دریاچه در 27 کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار دارد و دارای وسعت حدود 600 کیلومتر مربع است. دریاچه مهارلو غنی از نمک‌های مختلف و پتاسیم است و شرایط اقلیمی منطقه در کنار این ویژگی دریاچه، عامل اصلی رشد جلبک صورتی در این دریاچه است. آب دریاچه مهارلو از دو رودخانه خرم رود و سلطان آباد و چندین چشمه زیرزمینی تأمین می‌شود. معمولا در فصل بارش ( پاییز و زمستان و گاهی بهار) آب دریاچه رنگ معمولی دارد اما در فصل خشک سال تراکم نمک‌ها و تابش زیاد نور خورشید باعث رشد جلبک صورتی و تغییر رنگ آب می‌شود.
تالاب لیپار
این تالاب در چابهار واقع شده است و شناخته شده ترین دریاچه صورتی در ایران است. لیپار در 20 کیلومتری جاده چابهار به خلیج گواتر قرار دارد. معمولا ایجاد پدیده کشند سرخ در فصل تولید مثل و تراکم جمعیت فیتوپلانکتون ها در دریاچه باعث تغییر رنگ آب دریاچه و ایجاد طیف‌های رنگی صورتی، قرمز و نارنجی می شود. در لیپار از اواسط فصل زمستان تا بهار رنگ آب دریاچه تغییر می‌کند و به صورتی، قرمز، نارنجی و قهوه‌ای تغییر می‌یابد.
گلفشان نفتلیجه
شمال ایران بهشت جاذبه های گردشگری طبیعی است. یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی گلفشان نفتلیجه است که در ۱۵ کیلومتری شهر مرزی و ترکمن‌نشین گمیش تپه قرار دارد و فاصله کمی با بندر ترکمن دارد. این پدیده طبیعی دارای حوضچه‌ای است که رنگ آب آن معمولا صورتی یا بنفش است. دلیل اصلی ایجاد رنگ صورتی و بنفش در این حوضچه گلفشان مربوط به کانی‌ها و مواد معدنی موجود در آن است. این دریاچه به دلیل وجود همین مواد معدنی از خاصیت درمانی نیز برخوردار است.
مرداب سراوان
مرداب سراوان یکی دیگر از دریاچه‌های رنگی مشهور در ایران است. البته رنگ مرداب سراوان ناشی از زندگی جلبک‌ها یا کشند قرمز نیست، بلکه پوشش خاص گیاهی موجود در دریاچه و انعکاس پوشش جنگلی در آب سبب ایجاد رنگ زمردین و زیبای این مرداب می شود. این مرداب در استان گیلان و حد فاصل شهرهای سیاهکل و رشت قرار دارد. حفظ پوشش گیاهی و خزه های روی آب مهمترین عاملی است که به ایجاد زیبایی در مرداب سراوان کمک می‌کند.
مرداب هسل
این مرداب خیلی بزرگ و شلوغ به نظر نمی رسد اما از نظر زیبایی چیزی از رقیبانی که نام بردیم ندارد. مرداب هسل که در مازندران واقع شده است در دل جنگل مشعل در شهر چالوس قرار دارد همچنین برای اجاره ویلا در چالوس و جهت دیدن این دریاچه باید حدود 15 دقیقه پیاده‌روی کنید. هسل در گویش محلی به معنای “آب راکد” است. مرداب هسل یک مرداب رنگارنگ است که در هر فصلی به رنگی در می آید، گاهی قرمز، گاهی سبز و گاهی نیز به رنگ قهوه‌ای دیده می‌شود و دلیل آن نیز زندگی گونه‌های گیاهی در دل مرداب است. معمولا در فصل پاییز و زمستان رنگ دریاچه هسل به رنگ صورتی مایل به قرمز تغییر رنگ می‌دهد.
دریاچه نمک
این دریاچه مشهور که با نام حوض سلطان و دریاچه شاهی هم شناخته می شود در قم واقع شده است. این منطقه مسافتی حدود 220 کیلومتر وسعت دارد. تغییرات دمایی، تکثیر جانوران تک سلولی و عوامل محیطی باعث شد که رنگ دریاچه نمک قم در سال گذشته برای اولین بار تغییر کرده و به رنگ سرخ تغییر رنگ دهد.
مرداب دیوک
این مرداب یکی دیگر از جاذبه های خطه مازندران است. مرداب دیوک در شهرستان کلاردشت قرار دارد و یکی از زیباترین مرداب های ایران است.جهت اجاره ویلا در کلاردشت و برای رسیدن به این مرداب باید یک طبیعت گرد عاشق باشید و مسیر پیاده‌روی نه چندان همواری را در دل جنگل طی کنید تا به مرداب برسید.
این مرداب زیبا و اعجاب انگیز در دل جنگل‌های کلاردشت قرار گرفته است و سطح آن کاملا پوشیده از خزه است و در محاصره درختان قرار دارد. فصل بهار و تابستان بهترین زمان برای مسافرت به این منطقه و بازدید از دریاچه رنگی دیوک است.
دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه از دیگر دریاچه‌های رنگی در ایران است که شهرت جهانی دارد. دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه ایران است و دومین دریاچه آب شور بزرگ جهان محسوب می‌شود. این دریاچه دارای مسافت بیش از 2800 کیلومتر است. البته سرخ شدن رنگ دریاچه ارومیه بیش از آنچه هیجان‌انگیز و جذاب به نظر برسد یک تهدید اکوسیستمی است که باید به آن توجه کرد.
این تغییر رنگ ناشی از تغییرات اقلیمی و میکروارگانیسمی در منطقه طی سال‌های اخیر به دلیل بارش‌های کم و خشکسالی است. کشند سرخ عامل اصلی تغییر رنگ دریاچه ارومیه است. از اوایل تیرماه تا اواسط شهریور پدیده کشند سرخ غالب شده و رنگ دریاچه ارومیه را به رنگ قرمز و صورتی تغییر می‌دهد. دریاچه ارومیه در سال های اخیر به دلیل شرایط اقلیمی و خشکسالی تا مرز خشک شدن کامل پیش رفت که خوشبختانه امروز کمی احیا شده است و نیازمند مراقبت‌های بیشتر برای بقا است.
دریاچه رنگین کمانی
دریاچه رنگین کمانی یک پدیده گردشگری فوق العاده زیبا و جذاب در شهر شاهرود از توابع استان سمنان است. چشمه هفت رنگ در مجن از مناطق حافظتی شاهرود می‌باشد. اقلیم منطقه سرد و خشک است و دلیل اصلی نام گذاری این چشمه و حوضچه کوچک آن رنگارنگ بودن سطح آب در این حوضچه است. رنگ غالب موجود در چشمه هفت رنگ، رنگ صورتی و قرمز است و رنگ‌های زرد، قهوه‌ای و نارنجی نیز در بخش‌هایی از آن دیده می‌شود. وجود کانی ها و مواد معدنی در آب این چشمه عامل اصلی تغییر رنگ آب است که با توجه به ویژگی های مواد معدنی آب این چشمه خاصیت درمانی نیز دارد و در درمان بیماری‌های پوستی، عصبی و عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جمع بندی
تعداد دریاچه های رنگی در ایران نسبت به پراکندگی چنین دریاچه هایی در دنیا زیاد است و اصلی‌ترین علت آن نیز شرایط اقلیمی و آب و هوایی ایران است. دلیل اصلی تغییر رنگ آب در این مناطق شرایط اقلیمی، وجود کانی‌ها و مواد معدنی در آب و همچنین کشند قرمز است که نوعی آفت محسوب شده و باعث از بین رفتن زندگی گیاهی و جانوری در آب دریاچه‌ها می‌شود.
دو عامل اصلی ایجاد رنگ صورتی در آب دریاچه‌ها و چشمه‌ها در ایران وجود نمک فراوان در آب و همچنین تابش فراوان نور خورشید است و به همین علت است که در اکثر موارد در فصول گرم سال به دلیل کاهش حجم آب در اثر تبخیر و شور شدن دریاچه ها رنگ آنها به صورتی یا قرمز تغییر پیدا می‌کند.