فهرست مطالب
خوشبختانه در سال‌های اخیر، افراد بسیاری نسبت به تأثیرات زیست‌محیطی خود آگاه شده‌اند و دوست دارند در این زمینه اقدامی انجام دهند. ساخت خانه‌های سازگار با محیط زیست، به این افراد چنین امکانی را می‌دهد تا مصرف انرژی و رد پای انتشار کربن را کاهش دهند. ما در این مطلب با شما درباره خانه‌های سازگار با محیط زیست و ویژگی‌های آنها صحبت می‌کنیم.
خانه اکوفرندلی یا دوستدار محیط زیست چیست؟
خانه سازگار با محیط زیست، خانه‌ای است که در ساخت آن بیشتر از هر چیز به طبیعت و محیط اطراف توجه می‌شود. چنین خانه‌هایی به کمک انرژی‌های پایدار و مواد غیر شیمیایی ساخته می‌شوند. زندگی در این خانه‌ها همچنین به معنای استفاده کارامد و مفید از انرژی است؛ یعنی حداقل اتلاف انرژی در این خانه‌ها اتفاق می‌افتد. با این حال، با فن آوری‌های جدید و روشهای ساخت و ساز امروزی، مفهوم “خانه دوستدار محیط زیست” به طور مداوم تغییر می‌کند.
مهمترین تعاریف یک خانه دوستدار محیط زیست عبارت است از:
- طراحی خانه: خانه باید از لحظه ترسیم نقشه‌ها با محیط اطراف خود هماهنگ باشد.
- ساختار خانه: مواد انتخاب شده در ساخت خانه باید طبیعی، قابل بازیافت و غیر آلاینده باشند.
- لوازم خانه: وسایل برقی خانه باید مصرف انرژی را کاهش دهند.
بنابراین هدف یک خانه دوستدار محیط زیست، تولید کمترین میزان آلایندگی، کاهش تلفات انرژی و صرفه جویی در هزینه است.
انواع مختلف خانه‌های زیست‌پایدار
خانه‌های سازگار با محیط زیست، در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند. در ادامه شما را با چند نوع محبوب این خانه‌ها آشنا می‌کنیم.
خانه‌های زیست اقلیمی Bioclimatic houses
خانه‌های زیست اقلیمی با توجه به منابع طبیعی محیط اطراف ساخته می‌شوند. در نتیجه موقعیت جغرافیایی این خانه‌ها یک نکته بسیار مهم و ضروری است. به عنوان مثال:
- از خورشید برای گرم کردن خانه استفاده می‌شود، پس پنجره‌ها باید رو به جنوب باشند.
- برای ایجاد سایه در اتاق‌های خاص، پوشش سنگین درختان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این نوع خانه‌ها انرژی کمی مصرف می‌شود و البته که زندگی در آنها بسیار دلپذیر است.
خانه‌های منفعل Passive houses
مصرف بسیار پایین انرژی، مهمترین ویژگی خانه‌های منفعل است. این خانه‌ها تقریباً تمام نیازهای گرمایشی خود را از طریق انرژی خورشید تامین می‌کنند. بنابراین، بیش از نیمی از پنجره‌های خانه‌های منفعل باید رو به جنوب باشند. ضمن اینکه تمام ساختار خانه باید عایق بندی شود.
خانه‌های چوبی Wooden houses
همانطور که گفتیم، برای ساختن خانه‌ای که دوستدار محیط زیست باشد، انتخاب مصالح طبیعی و پایدار ضروری است. به همین دلیل در ساخت این نوع خانه‌ها چوب بیشترین استفاده را دارد. چوب یک عنصر طبیعی، تجدید پذیر و به طور کلی منشایی از جنگل است. ضمن اینکه به عنوان یک عایق خوب شناخته می‌شود.
با این حال می‌توان هنگام ساخت یک خانه پایدار، چوب را با مصالح دیگری جایگزین کرد. مصالحی مانند:
- بتن سازگار با محیط زیست
- آجر یا بلوک زمین فشرده
این مصالح بدون فرآوری هستند؛ یعنی به مفهوم “معماری پایدار” پایبندند. ضمن اینکه چنین مصالحی از مرحله ساخت تا بازیافت، حداقل تاثیرات منفی بر محیط زیست باقی می‌گذارند.
خانه‌های چوبی کوچک Tiny houses
خانه‌های کوچک، خانه‌های چوبی و سیاری هستند که روی یک سطح چرخ دار ساخته می‌شوند. این خانه‌ها مزایای مالی بسیاری دارند، از جمله:
- قیمت ساخت و ساز مقرون به صرفه
- هزینه استفاده کم: خانه‌های کوچک با مساحت متوسط 15 متر مربع، انرژی بسیار کمی مصرف می‌کنند و شیوه زندگی در آنها بسیار مینیمال است.
ویژگی‌های خانه سازگار با محیط زیست
از آنجا که در ساخت خانه پایدار، کمترین اثر به طبیعت و محیط اطراف وارد می‌شود، لوازم مورد استفاده در چنین خانه‌ای هم باید طبق اصول “معماری پایدار” باشد. یعنی وسایل خانه، مصرف انرژی را کاهش دهند و آسیبی به محیط اطراف وارد نکنند. هنگام انتخاب لوازم خانگی، معمولآ به فناوری‌های مدرن و سازگار مانند “انرژی زمین‌گرمایی” و “انرژی خورشیدی” نیز توجه می‌شود.
بهینه سازی طراحی بیرونی خانه
اگر در زمستان آفتاب خانه را گرم می‌کند، بهتر است که در تابستان برای خنک نگه داشتن خانه از نور مستقیم آفتاب دوری کرد. برای رسیدن به این هدف چند راهکار وجود دارد:
- کاشت درختی پر برگ و سرسبز در مقابل پنجره‌های جنوبی
- نصب پرچین برای ایجاد سایه
- نصب پرده در قسمت تراس
- انتخاب چوب به جای سیمان برای کف تراس، زیرا چوب در تابستان گرمای کمتری را ذخیره می‌کند.
عایق حرارتی
یکی از راه‌های موثر برای جلوگیری از اتلاف انرژی، عایق کاری است. به کمک این روش گرما بیشتر ذخیره می‌شود و در عین حال جریان هوا از خانه به هدر نمی‌رود. سقف مهمترین قسمتی است که نیاز به عایق بندی دارد، زیرا گرما بیشتر از این قسمت بیرون می‌رود. عایق کاری دیوارها، زیر کف و پنجره‌ها نیز به کاهش اتلاف گرما کمک می‌کنند.
تهویه
تهویه مطبوع هوا، هم برای سلامتی و هم برای جلوگیری از رطوبت و نم در خانه مهم است. توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از اتلاف انرژی، یک سیستم تهویه مکانیکی کنترل شده نصب کنید. چنین سیستم‌های تهویه‌ای معمولا در سه دسته قرار می‌گیرند:
- سیستم تهویه مطبوع ساده
- سیستم تهویه مطبوع تنظیم شده
- سیستم تهویه مطبوع دوگانه
آب گرم با استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر
بهترین راه برای گرمایش آب در خانه‌های دوستدار محیط زیست، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. برای این منظور می‌توان از کوره‌های چوب خشک کن یا یک پمپ حرارتی استفاده کرد. برای تولید آب گرم روشهای دیگری هم مانند نصب آبگرمکن خورشیدی یا آبگرمکن ترمودینامیکی توصیه می‌شود.
تولید برق با استفاده از پنل‌ها و انرژی خورشیدی
یکی دیگر از روشهای سازگار با محیط زیست، ایجاد برق توسط پنل‌های خورشیدی است که معمولآ روی سقف خانه نصب می‌گردد. در این روش می‌توان برق مازاد تولید شده را مجدداً به شبکه جهانی انرژی منتقل کرد. در نتیجه، این راهکار به فرد امکان می‌دهد که ضمن خودکفایی در تولید برق، در پول خود هم صرفه جویی کند.
بهره وری انرژی
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از اتلاف انرژی، مصرف به اندازه در خانه است. چنین راهکاری به کمک روشهای زیر اتفاق می‌افتد:
- نصب لامپ‌های کم مصرف مانند لامپ LED
- خرید لوازم خانگی با حداقل رتبه انرژی A+
- نصب دستگاه‌هایی مانند سر دوش کم مصرف یا سیستم جمع آوری آب باران برای کنترل مصرف آب.
- نصب دیگ بخار و آبگرمکن با مصرف انرژی متناسب
- استفاده کمتر از وسایل پرمصرف
ترجمه و نگارش: شبنم بهروز