جاذبه‌های گردشگری مرند

توسط کیوان کاری آخرین بروزرسانی مرداد ۱۷, ۱۴۰۳

درباره شهر مرند

گزار من از جاهای دیدنی مرند، تنها مختص امروز نیست، هر زمان که صفای هوایی خنک و دل‌نشین را می‌کنم،

بی‌اختیار باروبنه سفر بسته و به مرند می‌آیم. داستان من و این شهرستان تاریخی، نَقل عمری دراز و پرسه زدن در جای‌جای آن است.

هیچ کجا به‌اندازه مرند برایم تا این اندازه فریبنده نیست. در اینجا به معنای واقعی احساس خودشناسی می‌کنم، به تاریخ سفرکرده و از گذشته‌های بسیار دور دیدن می‌کنم.

تاریخ شهر به دوره پیش از اسلام بازمی‌گردد. بین سال‌های 815 تا 850، مرند عمدتاً تحت نظارت محمد بن عمران قرار گرفت که به میزان قابل‌توجهی شخصیتی عرفانی داشت.

او به میزان قابل‌توجهی ایرانی گرا بود که کتاب تاریخ طبری شواهدی از وجود شعر فارسی در شمال غرب ایران در آغاز قرن 9 را در این منطقه نقل کرده است. همچنین، بطلمیوس، جغرافیدان رومی که دو قرن قبل از میلاد زندگی می‌کرد، این شهر را «مانداگارانا» نامید. به گفتۀ مورخان، مرند در زبان ارمنی به معنای محل دفن است و گفته می‌شود که محل دفن «نوح» است.

شواهد تاریخی نشان می‌دهد که مرند سرزمین بابک خرم‌دین بوده است. پس از حملات مغول‌ها، سیستم حکومتی ایلخانیان در این منطقه تأسیس شد.

پادشاهان ایلخانی حاکم بر مرند، تبریز و سلطانیه بودند. در سلسله تیموریان شهر مرند مانند شهرهای دیگر نابود و به‌کلی غارت شد.

در سلسله صفویه، به‌خصوص شاه اسماعیل، زمانی که ایران در جنگ چالدران شکست خورد، کل شهرهای آذربایجان تحت حکومت امپراتوری عثمانی درآمد که مرند نیز در میان آن‌ها بود. در این زمان، با توجه به موقعیت استراتژیک و ویژه این منطقه، مرند حتی بیشتر از گذشته از بین رفته و غارت شد.

در دوران حکومت شاه‌عباس، مرند توسط سلطان جمشید خان اداره می‌شد که به‌عنوان سرمايه دولتش به تصرف درآمد. در سال 1016 ه. ق. شاه‌عباس مرند را به‌عنوان پایگاه نظامی خود برای جنگ علیه امپراتوری عثمانی انتخاب کرد.

در دوران قاجار، مرند به دلیل توسعه کسب‌وکار و معادن، تبادل بین تبریز، خوی، باکو و تفلیس، مهاجرت و سفر به روسیه، شناخته می‌شد. در این زمان، مرند راهی برای کسب‌وکار ایران در اروپا و روسیه بود و برای تأمین شرایط زندگی کردم منطقه‌ای مهم بود.

شکوه تاریخی این منطقه به دوران ساسانیان بازمی‌گردد که در لابه‌لای دامنه‌های کوه‌های آن بوی خاکستر به مشام می‌رسد (منظور بوی سوختن آتش در معبد است). همیشه از روستاهای مشهور مرند همانند زنوزق و عیش آباد دیدن می‌کنم تا جایی که غرق در آرامش حاکم در فضای آن‌ها می‌شوم. حتی مگر می‌شود از پیست اسکی منطقه یام هم بی‌اختیار عبور کنم – بدون آنکه از اسکی لذتی ببرم – مدهوش در هوای بی‌نظیر این منطقه می‌شوم.

این بار نه برای یک هفته، بلکه برای یک ماه قصد ماندن دارم؛ و تصمیم دارم در اقامتگاه های بومگردی شهر مرند بمانم و از آرامش و فضای این بومگردی ها لذت ببرم.

آب و هوای شهرستان مرند

آب‌وهوای مرند نیز همانند سایر مناطق آذربایجان سردسیر است اما در برخی ایام سال نیز دماهای گرمی مثل 37 درجه سانتی‌گراد را نیز تجربه می‌کند. پوشش گیاهی در شهر مرند بسیار وابسته به میزان بارش می‌باشد.

جمعیت شهر مرند

در مورد ارزیابی جمعیت شهر مرند باید گفت که این شهر رتبه سوم از لحاظ بزرگی و پرجمعیتی را در استان آذربایجان شرقی دارد. جمعیت آن به 114165 نفر می‌رسد که حدود 29755 خانوار در شهر مرند و باقی در روستاهای اطراف ساکن هستند.

جهت بازدید و اجاره ویلا و سوئیت در شهر مرند کلیک کنید

جاهای دیدنی مرند

مرند یکی از شهرستان‌های زیبا در استان آذربایجان شرقی است که در فاصله 70 کیلومتری شمال غربی تبریز واقع‌شده است.

این شهرستان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که در دوران اوارتور ایجادشده است. مرند از شمال به رود ارس و از شرق به شهر اَهر (یکی از شهرهای آذربایجان شرقی) هم‌مرز است.

با این حال، مرند به دلیل سابقه تاریخی بلند و وجود جاهای دینی بسیار مشهور است. مکان‌های دیدنی مرند را در زیر یک‌به‌یک معرفی می‌کنیم:

طاق و قلعه هلاکو

یکی از جاهای دیدنی مرند که در اطراف روستاهای مرند نیز قرار دارد، کاخ هلاکو یا طاق و قلعه هلاکو می‌باشد. معماری آن به سبک مغول است و مساحتی بالغ بر 900 متر مربع دارد. بنای آن تماما با آجر و سفال‌های بسیار قدیمی که قدمت آن به هزاره اول پش از میلاد مسیح می‌رسد می‌باشد.

کاشی های فیروزه ای و خط های کوفی دور تا دور طاق بنا را در زیبایی و شگفتی محاصره کرده است.

آبشار آسیاب خرابه

این آبشار یکی از جاهای دیدنی مرند می‌باشد که به دلیل وجود خرابه‌های یک آسیاب آبی به این اسم نام‌گذاری شده است. آبشار آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناطق در شرق آذربایجان است که از بسیاری از آبشارهای کوچک و بزرگ که از بالا به آسیاب افتاده‌اند، تشکیل‌شده‌اند.

آب این آبشار از یک چشمه زیبا و از منشأ کوهستان کیامکی، یکی از کوه‌های بلند دیزماری در غرب ارسباران، شهرستان مرند و زنوزق است.

کوه میشو

در این منطقه کوهستانی، بلندترین قله 2855 متر است. در بالا و ایستاده به شمال دریاچه ارومیه و جنوب دشت مرند، قله‌های مشهور فلک داغی، علی‌ علمدار، کوسابابا و اوزون بوئل است.

هم‌چنین در شمال شرقی این منطقه، فضایی تفریحی بسیار مجهز به نام پیست اسکی یال قرار دارد که مهمان گردشگران داخلی و خراجی است.

روستا و غار دوگیجان

دوگیجان یکی از روستاهای مرند که بسیار زیبا و چشمگیر نیز می‌باشد که در بالاترین نقطه این منطقه قرار دارد. چشم‌انداز‌های زیبای آن به همراه غار مشهورش از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری مرند است. غار دوگیجان عرضی به‌اندازه یک نفر و ارتفاعی تا حدود 5 متر را دارد.

به‌طور‌کلی برای رسیدن به غار دو راه وجود دارد، راه اول مناسب حیوانات و وسایل نقلیه است، راه دوم مسیری ناهموار و درعین‌حال بسیار هیجان‌انگیز است، ولی از هر دو طرف امکان ریزش سنگ‌ها از دامنه کوه وجود دارد. بااین‌حال، این منطقه برای افراد علاقه‌مند به کوهنوردی فوق‌العاده جذاب است.

کاروانسرای شاه‌عباسی

کاروانسرای شاه‌عباسی در روستای یام از بخش مرکزی شهرستان مرند از قدیم در راه ابریشم قرار داشته و بزرگ‌ترین کاروانسرای شمال غربی کشور محسوب می‌شود.

تاریخ می‌گوید: «کاروانسرای شاه‌عباسی مرند به دوران صفویه و مغول می‌رسد.» این بنای تاریخی یکی از 999 کاروانسرای شاه عباس صفویه است و ازاین‌جهت موردتوجه قرارگرفته است که در مسیر توریستی ایران به اروپا قرار دارد. با توجه به هم‌جواری این کاروانسرا با منطقه خوش آب‌و‌هوای روستای یام و کوه میشو، این منطقه به نقطه کانونی گردشگری مرند تبدیل‌شده است.

روستای اویندین

روستایی همراه با طبیعتی زیبا و خوش اب و هوا در 80 کیلومتری شهرستان مرند تبدیل به یک قطب گردشگری در این شهرستان شده است.

یکی از دلایل شهرت این روستا، وجود مقادیر فراوان اب معدنی و خاصیت درمانی منطقه می باشد که سالیانه، گردشگرانی پر شماری را به روستای اویندین می کشاند.

این روستا در بردارنده اثار تاریخی بسیاری از جمله: گورستان تاریخی دوزلاخ، صخره های بزرگ و قدیمی و چشمه های پر اب فراوانی می باشد که مجموعا جاذبه ای دیدنی را به وجود اورده است.

روستای زنوزق

در نزدیکی شهر زونوزق و در شهرستان مرند، روستای بی‌همتایی به نام زنوزق وجود دارد.

این روستا در دامنه کوه قلعه و در میان تراکم درختان زردآلو و سیب و در چشم‌اندازی بسیار زیبا از کوه و گل‌های زیبا پوشیده شده است. این روستا از اصول معماری پله‌ای تبعیت می‌کند، به همین دلیل به نام «زنوز داغ» مشهور است.

همچنین به خاطر سرسبزی و هوای بسیار دل‌نشین این منطقه، روستای زنوزق را می‌توان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری مرند دانست.

روستای عیش‌ آباد

روستای عیش آباد به دلیل رودخانه پر از آب‌وهوای دلپذیرش، مقصد فوق‌العاده‌ای برای سفر و گشت‌وگذار است.

باغ‌های پر از درخت این روستا نیز به سمت شمال تا ارتفاع 500 متر کشیده شده است، طوری که چشم‌های هر گردشگری را به خود خیره می‌کند. همچنین در پایین کوه، جریان روان آب، روح آدمی را شاداب می‌کند. قدم زدن در میان درختان و عبور از رودخانه زلال روستای عیش آباد، می‌تواند خاطره‌انگیزترین لحظات سفر را ایجاد کند.

ناگفته نماند، این روستا در ارتفاع 1650 متری از سطح دریا قرار دارد و برای کوهنوردی و صرف لحظاتی دلپذیر فوق‌العاده عالی است.

پیست اسکی پیام

ناحیه یام به‌عنوان معبد اسکی و یکی از جاهای دیدنی مرند در منطقه کوهی میشو شناخته می‌شود.

این ناحیه دارای پیست اسکی معروفی می‌باشد که دارای امکانات بسیاری برای گردشگران است.

پیست اسکی در ارتفاعات این منطقه واقع‌شده است. این مکان در تابستان و زمستان مرکزی برای حضور علاقه‌مندان به اسکی و دوستداران طبیعت است، زیرا دارای آب‌وهوایی مطلوب، طبیعتی بی‌مانند و چشم‌اندازهایی بسیار زیبا است.

روستای یام

روستای یام در مسیر تبریز به مرند و منطقه آزاد اقتصادی ارس یعنی جلفا در 4 کیلومتری شهرستان فاروج قرار دارد. این روستا مکانی بسیار آرام و با طراوت است که برای صرف لحظاتی آرامش‌بخش، انتخابی عالی است.

تپه و قلعه علی‌آباد از آثار تاریخی این روستای بی‌نظیر است. همچنین شغل اصلی بومیان این روستا به‌مانند دیگر روستاهای شهرستان مرند «کشاورزی» است.

آبشار پیربلا

این آبشار زیبا با ارتفاعی در حدود 15 متر در روستایی به نام «پیر بلا» در جنوب غربی مرند واقع‌شده است.

این آبشار بی‌نهایت زیبا از کوه‌های اطراف خود عبور کرده و به پایین ریزش می‌کند. این آبشار در بهار پُر از آب است و به دلیل هوای بسیار دلپذیر، مکانی فوق‌العاده برای صرف اوقاتی به‌یادماندنی است.

مسجد پیر بالا( مزار همسر حضرت نوح(ع)

یکی دیگر از جاهای دیدنی شهر مرند که نام دیگر آن، مسجد بازار می‌باشد که قبر همسر حضرت نوح(ع) را در خود جای داده است.

مساحت بنای مسجد پیر بالا حدود 600متر مربع می باشد و کتیبه های موجود در مسجد، از قدمتی بسیار طولانی این آثار خبر می دهند.

هرچند که این بنا دستخوش تغییرات فروانی شده و فرم و شکل اولیه خود را از دست داده است، اما همچنان به عنوان یک اثر باستانی ارزشمند و دیدنی با ستون های گچ بری شده و سقف های هلالی شکل که با آجر های کوچک تزیین شده اند، در شهرستان مرند و روستاهای اطراف مرند می تازد.

این مسجد که در چهار طرف ان را فضای ازاد تشکیل داده است برای مسیحیان و ارامنه نیز بسیار مقدس و قابل احترام می باشد. نام مسجد پس از انقلاب به نام امام خمینی تغییر یافته است.

کلیسای هوانس مقدس

یکی دیگر از جاذبه های دیدنی شهر مرند، کلیسای هوانس مقدس می باشد که در 13 کیلومتری تبریز به مرند، قرار دارد.

بنا در 200 سال پیش و توسط یک معمار روسی روی یک خرابه کلیسای متعلق به قرن پنجم میلادی ساخته شده و از بخش هایی شامل: محل اقامت اسقف، مدرسه و مکانی برای روشن کردن شمع، بهره جسته است.

این کلیسا بعد از زلزله ویرانگر اذربایجان، همچنان سالم و پابرجا به عنوای یک اثر قدیمی به یادگار مانده و داخل کلیسا از بخش هایی مثل: برج ناقوسخانه، گنبد هرمی با روکش شیروانی و محراب تشکیل شده است.

قلعه مانداگارانا

قلعه یا آتشکده مانداگارانا دارای تاریخی در حدود 6000 سال است که در شمال مرند قرار دارد.

مردم محلی این منطقه که سه معبد آتش دیگر نیز در اطرافش دارد را «کول تپه» می‌نامند. با حمله سپاهیان اسلام، این معبد به خرابه‌ای تبدیل شد، ولی اکنون بعد از گذشت سالیان دراز هنوز هم شکوه خود را از دست نداده است.

آتشکده مانداگارنا

یک اتشکده بسیار قدیمی در دل باغ ها و گل ها و گیاهان از گذشته ای بسیار طولانی به یادگار مانده است.

این اتشکده که با نام های ” کول تپه” و ” تپه خاکستری” مشهور بوده، باقی مانده تعداد زیادی از اتشکده هایی می باشد که امروزه نشانی از ان ها باقی نمانده است. عمر این بنا به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح باز می گردد.

پناهگاه حیات وحش کیامکی

یک زیستگاه حیوانات وحش در منطقه ازاد ارس که در حاشیه ی رودخانه مرزی واقع شده است یک جاذبه دیدنی در شهرستان مرند به شمار می رود.

گونه های جانوری که در این محل سکنی گزیده اند، عبارتند از: اهو، قوچ، پلنگ، گوزن، خرس قهوه ای، گراز، گربه جنگلی، مارال، بز کوهی و پرندگانی مانند: کبک، عقاب، بوتیمار، قرقاول، طرلان و بالابان می باشد.

مسجد جامع مرند

مسجد جامع مرند احتمالاً در زمان ساسانیان به‌عنوان آتشکده شناخته می‌شد.

سپس بعد از سقوط ساسانیان، آتشکده به کلیسا تبدیل شد و با پیروزی مسلمانان و در قرن سوم هجری شمسی به مسجد تبدیل شد. مسجد جامع مرند دارای معماری شرقی و اسلامی است.

منطقه توریستی زنوز و سد زنوز

در یک منطقه کوهستانی خوش اب و هوا و سرسبز، منطقه ای توریستی به وجود امده که با چشمه های متعددش و درختان پرشمار، تبدیل به منطقه ای رویایی شده است. امکان ماهیگیری بر روی سد زنوز و دشت وسیع پر از سبزه این منطقه از ویژگی های منحصر به فرد روستا به شمار می رود.

چشمه اب گرم صوفیان

یک چشمه متفاوت در شهرستان مرند با اب گازداری که دارد تبدیل به یک حوضچه طبیعی گردیده، که در یکی از مناطق سرد ایران، ابی گرم با دمای 16 درجه سانی گراد به بازدید کنندگانش هدیه می دهد و با کوه های صورتی و مرجانی رنگی که دارد نما و جلوه ای خاصی به خود گرفته است.

منطقه یکانات

این منطقه که محلی برای زندگی حیوانات کم یاب و در حال انقراض به شمار می رود ازگونه های ارزشمندی حفاظت می کند، و مدتی است که شکار هم در این منطقه ممنوع شده است. شما می توانید حیواناتی از قبیل: گرگ، پلنگ، قوچ و بز سیاه گوش را در این منطقه مشاهده کنید.

صنایع دستی و سوغات مرند

مردم هنرمند مخصوصا زنان شهرستان مرند با هنر خود این شهرستان را به یکی از مراکز مهم قالی بافی در سراسر ایران تبدیل کرده اند.

علاوه بر این هنر گرانبها، صنایع دستی دیگری از جمله: سبدبافی، فانوسکابافی، سفالگری و سرامیک سازی نیز در این شهرستان رواج دارد و از سوغاتی های با ارزش مرند به شمار می روند.

همچنین از خوراکی های خوشمزه و متفاوت شهرستان مرند که شامل: لواشک، زغال اخته و قیسی که از زردالو های اعلای این شهر تهیه می شود، نمی توان سخنی به میان نیاورد.