فهرست مطالب
مسجد مشیر شیراز، پلی میان هنر و ایمان است که در نزدیکی بازار ارامنه در محله قدیمی سنگ سیاه ساخته شده است. این مسجد تاریخی که قدیمی‌ترین ساعت شیراز هم در آن قرار دارد، یکی دیگر از شاهکارهای معماری ایرانی-اسلامی است؛ مسجدی که به نام مسجد مشیرالملک شیراز هم معروف است و به دستور ابوالحسن‌خان مشیرالملک، وزیر استان فارس در طول سال‌های 1265 تا 1274 هجری قمری ساخته شده است.
مسجد مشیر کجاست؟ این مسجد در خیابان قاآنی شمالی و محله سنگ سیاه قرار دارد. فاصله مسجد مشیر تا کلیسای شیراز چقدر است؟ این بناهای تاریخی هر دو در محله سنگده، خیابان قاآنی و در فاصله کمتر از 1 کیلومتری یکدیگر قرار دارند. قدمت مسجد وکیل بیشتر است یا مسجد مشیر؟ مسجد وکیل مربوط به دوران زندیان است و به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است، در حالی که قدمت مسجد مشیر به دوران قاجار می‌رسد.
اگر قصد سفر به شیراز زیبای ایران را دارید، این مقاله را که درباره مسجد مشیر شیراز است با دقت بخوانید و برای دوستانتان هم بفرستید تا با یک برنامه‌ریزی دقیق، از همه جاذبه‌های بی‌نظیر این شهر دیدن کنید.
برای رزرو سوئیت در شیراز کلیک کنید
مسجد مشیر شیراز کجاست؟
مسجد مشیرالملک شیراز در یکی از محله‌های قدیمی این شهر با نام سنگ سیاه، خیابان قاآنی شمالی و نزدیک بازار ارامنه قرار دارد. قدمت تاریخی این مسجد و شکوه نمادهای معماری ایرانی-اسلامی در آن باعث شد که نامش در اردیبهشت سال 1351 به فهرست آثار ملی ایران اضافه شود. در این محله تاریخی و در همسایگی مسجد مشیر، برخی دیگر از جاذبه‌های تاریخی شیراز مانند بازارچه ارمنی‌ها، خانه فروغ‌الملک، خانه رضاییان و خانه سعادت هم قرار دارد. در ضمن علت نام‌گذاری این محل به سنگ سیاه این است که سنگ قبر آرامگاه دانشمندان شهیری به نام عمربن‌عمان که اینجاست، کاملاً سیاه‌رنگ است.
آدرس دقیق مسجد مشیر شیراز: خیابان قاآنی شمالی، محله سنگ سیاه، جنب بازارچه ارمنی‌ها
ساعت بازدید از مسجد مشیر: هر روز از ساعت 8 صبح تا 6 بعدازظهر
تاریخچه مسجد مشیر شیراز
مسجد مشیرالملک شیراز یکی دیگر از بناهای تاریخی به‌جامانده از دوران قاجار است. قاجاری‌ها به گواه تاریخ، حاکمان شایسته‌ای نبودند؛ اما توجه ویژه‌ای به معماری اصیل ایرانی داشتند و رد پای آن‌ها در بسیاری از خانه‌های تاریخی، عمارت‌ها، کاخ‌ها و مساجد در گوشه‌گوشه ایران دیده می‌شود.
مسجد مشیر به دستور ابوالحسن خان خفرکی، معروف به مشیرالملک دوم و در طول سال‌های 1265 تا 1274 هجری قمری، یعنی زمانی که وزیر استان فارس بود، ساخته شد. او در مدتی که در دربار محمدشاه و ناصرالدینشاه قاجار بود، خدمات متعددی انجام داد که معروف‌ترین آن‌ها ساخت مسجد مشیر یعنی یکی از زیباترین مساجد شیراز و چندین مسجد دیگر، کاروانسرا، حمام، آب‌انبار، بازار، سرا و تیمچه است.
معماری مسجد مشیر شیراز
در سفر به شیراز و بازدید از تک‌تک جاذبه‌های آن باید 6 دانگ حواستان جمع باشد. چشمانتان نباید از کنار کوچک‌ترین جزئیات، بی‌توجه رد شوند و مشامتان باید آماده باشد تا هر لحظه، به‌خصوص در اردیبهشت، ناگهان از عطر بهارنارنج سرمست شوید.
این‌ها را گفتیم که بهتان گوشزد کنیم موقع بازدید از مسجد مشیرالملک شیراز، قرار است میخکوب و مدهوش معماری باشکوه ایرانی-اسلامی آن شوید؛ مسجدی که بنای آن 3 شبستان و چندین ایوان با تزیینات خیره‌کننده دارد و به گفته کارشناسان، تنها رقیب جدی آن از نظر زیبایی معماری، نوع ستون‌های سنگی و حوض حیاط، مسجد نصیرالملک شیراز است.
شبستان‌های مسجد مشیر شیراز
یکی از زیباترین بخش‌های معماری مسجد مشیرالملک، شبستان‌های آن است. این مسجد سه شبستان غربی، شمالی و جنوبی دارد. تزیینات شبستان شمالی یا زمستانه که به هنر اصیل کاشی‌کاری ایرانی آراسته شده است، توجه هر گردشگری را به خودش جلب می‌کند. نام دیگر شبستان شمالی نیز مقصوره است. این شبستان روی 4 ستون سنگی قرار دارد و تزیینات محراب جنوبی آن بسیار دیدنی است.
مقرنس‌کاری‌های سقف‌های این شبستان، تصویر زیبای آیات قرآنی مکتوب با خط ثلث و دو گلدسته بسیار زیبا و کاشی‌کاری شده بالای این شبستان، یکی دیگر از قسمت‌های جذاب بازدید از مسجد مشیرالملک شیراز است.
به‌طور کلی ویژگی‌های برجسته سه شبستان مسجد مشیرالملک شیراز شامل موارد زیر است:
- شبستان شمالی یا زمستانه: این شبستان بدون هیچ پنجره‌ای و 60 سانتی‌متر بالاتر از کف زمین ساخته شده است. این سبک معماری به گرم شدن فضا در زمستان و آن‌هم تنها با روشن کردن تعدادی منقل زغال کمک می‌کرد.
- شبستان غربی یا تابستانه: سقف و دیوار غربی این شبستان دولایه است که از ورود گرمای آفتاب در ظهر یا عصر به فضای داخلی جلوگیری می‌کرد.
- شبستان جنوبی یا بهاره: یکی از شبستان‌های زیبای مسجد مشیرالملک که تعداد زیادی درب و پنجره، حتی روی سقف دارد.
بخوانید از: معرفی مسجد عتیق شیراز؛ آنجا که اژدها خفته است
شاه‌نشین
یکی دیگر از بخش‌های زیبای معماری مسجد مشیر، شاه‌نشین آن است. این قسمت‌ها برای خانم‌ها و آقایان مجزا است و در طبقه دوم مسجد قرار دارد. اگر می‌خواهید این بخش‌ها را ببینید باید به پله‌های ضلع شرقی و شمالی مسجد توجه کنید که به اتاق‌هایی در طبقه دوم یا پشت بام راه دارند.
محراب مسجد مشیر
محراب مسجد مشیر با آن کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر و ظریف و سنگ مرمری که روی آن با خط نسخ، سوره توحید حک شده است، یکی از قسمت‌های بسیار دیدنی و جذاب مسجد است؛ محرابی که اهل معنویت در آنجا پاهایشان از زمین فراتر می‌رود و قطعاً لحظاتی پر از آرامش و عرفان را تجربه می‌کنند.
ایوان‌ها
در ضلع شمالی، غربی و شرقی مسجد مشیر چندین ایوان وجود دارد که با مقرنس‌کاری، هنر کاشی‌کاری اصیل ایرانی و کتیبه‌های قرآنی تزیین شده‌اند. اوج هنر معماری ایرانی-اسلامی در ایوان‌ها را در ایوان شمالی می‌بینیم؛ جایی که شکوه تزیینات به‌حداعلای خود می‌رسند و بر بام آن‌هم قدیمی‌ترین ساعت شیراز قرار دارد. به ایوان شمالی، طاق چهار کاسه یا طاق مروارید هم می‌گویند و در انتهای کتیبه قرآنی روی آن، تاریخ 1270 هجری قمری نیز حک شده است.
سایر بخش‌های مسجد
برای هر گردشگری بازدید از مسجد مشیرالملک شیراز، یکی از خاص‌ترین تجربه‌های سفرش به این شهر خواهد بود و هر کس مجذوب یکی از بخش‌های این مسجد باشکوه و تاریخی می‌شود. برای مثال ممکن است بسیاری از بازدیدکنندگان مدهوش ستون‌های سنگی ورودی مسجد با طراحی مارپیچ شوند که مانند خادمین وفادار، به استقبال مدعوین می‌آیند. در مقابل، قصه جذاب حوض حیاط مسجد با 10 متر عرض و 25 متر طول که از سنگ ساخته شده است و قبلاً با آب خیرات پر می‌شد، بعضی از گردشگران را به روزهای خوش کودکی در خانه‌های قدیمی مادربزرگ یا پدربزرگشان می‌برد.
قصه ساعت تاریخی مسجد مشیر شیراز چیست؟
خیلی از گردشگرانی که در فهرست جاهای دیدنی شیراز قصد بازدید از مسجد مشیر را دارند، می‌خواهند از قدیمی‌ترین ساعت شهر هم دیدن کنند. ساعتی که در انگلیس ساخته شده است، اما در مسجد مشیر و با تن‌پوش ایرانی مزین به کاشی‌کاری و معرق‌کاری، حسابی جلوه گری می‌کند.
قصه جالب در مورد این ساعت فقط به قدمت تاریخی آن که به بیشتر از 170 سال پیش می‌رسد و ساخت انگلستان محدود نمی‌شود. وقتی‌که این ساعت ساخته شد، اعداد روی صفحه آن انگلیسی بودند؛ اما ابوالحسن مشیرالملک برای پاس داشتن زبان فارسی و ادای دین به آن، دستور داد که اعداد را به فارسی تبدیل کنند. در ضمن شکل ساخت این ساعت به صورتی است که از شرق و غرب مسجد نیز می‌توان آن را دید.
در ایام گذشته این ساعت هر 15 دقیقه یک‌بار و در هر ساعت به تعداد عدد آن به صدا درمی‌آمد تا اهالی شهر بفهمند چه زمانی از روز است. البته تعجب نکنید. این برای زمانی است که شیراز هنوز این‌قدر بزرگ و صنعتی نشده بود و صدای زنگ ساعت را اکثر اهالی شهر می‌شنیدند. ساعت مسجد مشیرالملک شیراز، قدیمی‌ترین ساعت شهر است. البته در دوران قاجار یک ساعت دیگر نیز بر فراز یک مکان مهم دیگر، یعنی حرم شاهچراغ نصب شد.
جاهای دیدنی اطراف مسجد مشیر شیراز
شیراز شهر هزار جاذبه است که اگر بخواهید سر فرصت به ملاقات همه دیدنی‌های آن بروید، باید حداقل برای 7 روز سفر برنامه‌ریزی کنید. با این وجود اگر فرصت زیادی ندارید، نگران نباشید. کافی است جاذبه‌های نزدیک به یکدیگر را بشناسید تا بتوانید در زمان رفت‌وآمد صرفه‌جویی و در یک روز از همه آن‌ها دیدن کنید. جاهای دیدنی نزدیک به مسجد مشیرالملک شیراز که در فاصله حدودی 5 کیلومتری از آن قرار دارند عبارت‌اند از:
- سرای مشیر
- خانه زینت‌الملوک
- ارگ کریم‌خان زند
- حمام وکیل
رزرو اقامتگاه در اطراف مسجد مشیرالملک شیراز
در این مقاله از شب کوله سفرمان را به مقصد شیراز بستیم. دلمان می‌خواست در بهترین زمان سفر به این شهر، یعنی اردیبهشت، به ملاقاتش برویم و از جاذبه‌های متعدد آن دیدن کنیم. یکی از این جاذبه‌ها، مسجد مشیر شیراز است که به دلیل معماری باشکوه، ساعت 170 ساله و فضای عرفانی، دل هر گردشگری را به دست می‌آورد. بابت اقامتگاه هم که نگرانی نداشتیم؛ چون می‌دانستیم کافی است برای اجاره ویلا و سوئیت در شیراز به سایت شب برویم و از بین بیشتر از 500 اقامتگاه، واحد مدنظرمان را رزرو کنیم.
سؤالات متداول
بهترین زمان بازدید از مسجد مشیر شیراز کی است؟
اردیبهشت و اوایل پاییز بهترین زمان بازدید از این مسجد است.
مسجد مشیر شیراز کجاست؟
این مسجد در خیابان قاآنی شمالی و نزدیک بازارچه ارامنه قرار دارد.
جاهای دیدنی نزدیک به مسجد مشیر شیراز کدامند؟
ارگ کریم‌خان، حمام وکیل، سرای مشیر و خانه زینت‌الملوک از جاذبه‌های نزدیک به مسجد مشیر هستند.
