افرادی که هنوز درباره گرمایش زمین دو به شک هستند، سرد شدن هوای زمستان را یکی از دلایل تردیدهایشان اعلام می‌کنند. آن‌ها می‌پرسند که اگر دمای زمین واقعآ در حال بالا رفتن است، چرا همچنان در زمستان شاهد کاهش دما و برف و بوران هستیم؟ یا چرا در قطب شمال و جنوب هوا همچنان سرد است؟ و یا چرا هنوز در کشورهایی مثل کانادا، فنلاند و دانمارک، زمستان‌های سرد و بی‌سابقه‌ای وجود دارد؟ دانشمندان به این سوال‌ها و تردیدها اینگونه پاسخ می‌دهند:
همگی می‌دانیم که در سال‌های اخیر، طوفان‌های بزرگ و وحشتناکی در سرتاسر زمین اتفاق داده است. همگی درباره اخبار برف و بوران‌های بی‌سابقه شنیده‌ایم و می‌دانیم که بسیاری جان خود را در اثر سرمای شدید از دست داده‌اند. با این حال آمارها نشان می‌دهند که برخلاف تصور بسیاری، دمای زمستان در سراسر جهان در حال افزایش است. در قرن اخیر و در ایالات متحده، میانگین دما در ماه‌های دسامبر، ژانویه و فوریه حدود 2.5 درجه بیشتر شده است. ممکن است چنین اطلاعاتی برای شما هم آشنا باشد. شاید شما هم از مادرها و مادربزرگ‌هایتان شنیده باشید که چقدر در گذشته برف می‌آمد و زمین سفیدپوش میشد.
آمارها همچنین نشان می‌دهد که در جهان تعداد روزهای سرد ثبت شده نسبت به روزهای گرم ثبت شده در حال کمتر شدن است. در ایالات متحده، رکورد روزهایی با دمای بالا به نسبت دو به یک در برابر روزهای خنک وجود دارد. این در حالی است که شهروندان برخی مناطقِ کوچک‌تر در این کشور، هوای بسیار سردی را در زمستان تجربه می‌کنند. (چنین روندی در سطح جهانی و در کشورهای دیگر هم تقریبا مشابه است.)
کولاک‌ها و برف و بوران شدید از کجا می‌آید؟
نباید فراموش کنیم که آب و هوا همیشه متفاوت است. پس جای تعجب ندارد که با وجود افزایش دمای زمین، هنوز هم شاهد طوفان‌های شدید زمستانی باشیم. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که ممکن است “تغییرات آب و هوایی” دلیل این کولاک‌ها و بوران‌های زمستانی باشد. یک احتمال این است که گرم شدن سریع قطب شمال بر گردش اتمسفر تاثیر می‌گذارد. منظور از گردش اتمسفر، جریان پرسرعت هواست که در ارتفاع بالا و معمولآ بر فراز قطب شمال وجود دارد.
برخی از مطالعات نشان می‌دهد که این تغییرات، دمای سرد بیشتری را به عرض‌های جغرافیایی که در قسمت پایین‌تر قرار دارند می‌فرستد. در نتیجه این سرما فرایند عادی آب و هوا را تغییر داده و باعث بوجود آمدن طوفان‌های شدید و برف‌های فراوان می‌شود. چنین ادعایی می‌تواند به خوبی روند سرمای زمستان در آمریکا و همچنین منطقه سیبری را توضیح دهد. با این حال چگونگی تأثیر قطب شمال بر آب و هوای جهانی همچنان به عنوان یک موضوع علمی مورد بحث است .
تغییرات اقلیمی همچنین می‌تواند برخی از تناقض‌ها درباره مناطقی از زمین که هنوز گرم نشده‌اند را توضیح دهد. مثلآ قسمتی در اقیانوس اطلس شمالی وجود دارد که با نام “لکه سرد” شناخته می‌شود. این قسمت از اقیانوس در سال‌های اخیر سردتر شده است. بسیاری از دانشمندان اعتقاد دارند که سرمای این منطقه ممکن است به این دلیل باشد که گردش اقیانوس‌ها در نتیجه جریان آب شیرین و ذوب شدن یخ‌های گرینلند، کند شده است. اگر گردش اقیانوس‌ها متوقف شود، می‌تواند الگوهای آب و هوایی در سراسر جهان را تغییر دهد.
البته که نمی‌توان وجود آب و هوای سرد را تنها به گردن پیامدهای تغییرات اقلیم انداخت. اما این موضوع به ما یادآوری می‌کند که سیستم آب و هوای زمین پیچیده و آشفته است. در نتیجه، تغییرات آب و هوایی که به دلیل فعالیت‌های انسانی رخ می‌دهد، در هر نقطه از زمین به شکل متفاوتی خود را نشان خواهد داد. به همین دلیل است که نباید «گرمایش جهانی» را موضوعی ساده‌انگارانه تلقی کنیم. برخی از دانشمندان پیشنهاد کرده‌اند که پدیده تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت انسانی بیشتر از آنکه «گرمایش جهانی» باشد، می‌تواند با عنوان «عجایب جهانی» شناخته شود!
ترجمه و نگارش: شبنم بهروز
