اورامان، روستایی از جنس آفتاب

اگه از هر کدوممون راجع به روستاهای پلکانی بپرسن، احتمالا اولین جا و تصویری که تو ذهنمون میاد ماسوله است. غافل از اینکه کلی روستا با این سبک تو استان‌های مختلف کشورمون وجود داره. امروز میخوایم بهتون جایی رو معرفی کنیم که به خاطر شباهتش به این روستا بهش میگن هزار ماسوله! جایی که بهترین زمان برای دیدنش همین روزاست!
روستای “اورامان” در استان کردستان.

اورامان یا اورامانات؟

توی ارتفاعات و کوههای شرقی کردستان مجموعه ای از چند روستا با طبیعتی بکر قرار گرفته. این محدوده و طبیعتش با اسم “اورامانات” شناخته میشن .

اما “اورامان” اسم یکی از این روستاهاست که شکل متفاوت و منحصر به فردش اون رو از جاهای دیگه متمایز کرده.

اسم این روستا از گذشته های دور میاد. خونه یا سرزمین خورشید یکی از چند معنی اسم اورامان هست.اورامان در جنوب شرقی شهرستان مریوان قرار گرفته. فاصله اینجا تا سنندج حدود 170 کیلومتره.
از اونجایی که این روستا روی یه شیب خیلی تند ساخته شده، خونه‌ها همه متراکم و پله‌ای هستن. مثل ماسوله سقف خونه‌های اینجا، حیاط خونه بالایی هاست!
البته فرق اینجا با ماسوله اینه که خونه های اورامان از سنگ و چوب ساخته شدن و ساختارشون کلا متفاوته.

طبیعت اورامان

این روستا روی دامنه کوه های زاگرس ساخته شده. برخلاف کوهستانی بودنش، اینجا پر از جنگل های سرسبز و متراکم هست که نظیرش رو کمتر جایی دیدید. اورامان در فصل بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستون حسابی سرد و برفی میشه!

بخش زیادی از “سیروان”، طولانی ترین رودخانه کردستان، از اورامان میگذره. این رودخونه در نهایت به عراق وارد میشه و به مسیر دجله میریزه. توی این منطقه چشمه‌ها و چراگاه‌های زیادی وجود داره. به همین خاطر اینجا معروف به داشتن گیاهان و گونه های جانوری متنوعه.

توی خود اورامان، گیاهان دارویی مثل شیرین بیان روی تپه های شمالی رشد میکنن. اگه این اطراف با دقت طبیعت گردی کنید متوجه مومهای زنبورعسل هم میشید!

در دامنه کوه‌های این دهکده میتونین کلی باغ و دشت سر سبز هم ببینین. اصلا به خاطر همین طبیعت هست که اهالی اینجا معمولا کارشون دامداری و باغداری هست. هر تابستون، درختای بلوط، پسته وحشی، گردو، انجیر و گلابی اینجا آماده چیدن میشن. تازه خیلیا از دشت های اینجا ریواس و کنگر میچینن و به عنوان سوغاتی به شهرشون میبرن.

تاریخچه سرزمین خورشید

اگه اطراف اورامان رو خوب بگردین، باقی مونده هایی از آتشگاه های زرتشتی پیدا میکنین. به همین خاطر خیلی از باستان شناسان معتقدن احتمالا مردم اینجا قبلا به آیین زرتشتی گرایش داشتن.

چند سال پیش هم اینجا یک کتیبه ای کشف شد که قدمت اون رو به 6 هزار سال پیش نسبت دادن. کاوشگرا معتقد بودن که این کتیبه مربوط به زمان آشوریان بوده. البته هنوز این فرضیه به اثبات نرسیده.
یکی دیگه از مکان های تاریخی اورامان ، خونه “پیر شالیاره” . درباره پیرشالیار اینطور تعریف میکنن که یک روحانی زرتشتی بوده و بعدها با ظهور اسلام، مسلمان و مبلغ اسلام میشه. مقبره این فرد انتهای جاده آسفالت اورامان قرار دارد. هر سال وسط زمستون، مردم برای ادای احترام در اینجا جمع میشن و مراسم مذهبی خاصی رو به جا میارن. مراسمی که شامل دف زدن و شب نشینی و خوندن دعاست.
در حال حاضر ساکنان این روستا پیرو مذهب سنی هستن و با لهجه هورامی ( یکی از گویش های کردی) صحبت میکنن.

اما سوغاتی چی بیاریم؟

مردم این منطقه حسابی هنرمندن. گلیم و تسبیح و سجاده و نمد های رنگی درست میکنن و با سخاوت در اختیار مسافران قرار میدن. خیلی از جوونها این منطقه سفالگری هم میکنن. بعضی هاشون هم ابزار موسیقی میسازن! اورامان یه جورایی سرزمین نون های محلی هم هست! نمونه اش نون “شلیکه ” است که نازک و شبیه خورشید میمونه! نون برساق و کلانه هم از نمونه های دیگه خوردنی های اورامان هستن.
بهتون توصیه میکنیم اگه اینجا اومدین حتما یه وعده غذاییتون رو هم به خورش ریواس و قایرمه اختصاص بدین. دو تا غذای خوشمزه و اصیل کردی که هر جایی پیدا نمیشه!

موسیقی و لباس اورامان

دیگه احتمالا همتون موسیقی زیبای مردم کرد رو شنیدین. توی این منطقه هم موسیقی جایگاه بزرگی داره. مردم با سازهایی که خودشون ساختن توی مناسبت های مختلف مینوازن و کوههای کردستان رو به آهنگ و پایکوبی گروهی دعوت میکنن.
پوشش مردم اورامان یه جورایی جاذبه گردشگری هم هست. اینجا هر لباسی برای آیین و مناسبت خاصی پوشیده میشه. لباسهایی رنگی با پارچه های طرح دار که از کوچیک و بزرگ به تن میپوشن و اینجوری دشت های اورامانات رو رنگی تر میکنن.

مسیر اورامان

همونطور که اول بهتون گفتیم ،اورامان نزدیک به مریوان و سنندج هست. اگر از سمت سنندج مشغول حرکت هستین مسیر رو به طرف مریوان ادامه بدین. بعد از ۱۵ کیلومتر، خروجی “نودشه ” و” پاوه” رو وارد شین. حدود ۳۵ کیلومتر که رفتین، خروجی جاده اورامان پیش روتون پدیدار میشه. یکم که جلوتر برید میرسید به روستا.

به خاطر کوهستانی بودن منطقه بیشتر محلی ها برای حمل بار از قاطر و اسب استفاده می کنن. حتی بعضی وقتا مسافرا هم مجبورن برای عبور از جاده اورامانات از این حیوانات استفاده کنن یا اینکه بخشی از مسیر رو پیاده طی کنن. در حال حاضر رفت و آمد از اینجا به روستاهای نزدیک پیاده انجام میشه و از ماشین میشه تنها برای رفتن به شهر یا روستاهای دور استفاده کرد.