تبریز زیبا یکی از خاص‌ترین شهرهای ایران است که با داشتن تاریخی چند هزار ساله، مهد بسیاری از آثار باستانی و تاریخی مختلف است. در سفر به تبریز یکی از خاص‌ترین جاذبه‌های دیدنی، عمارت‌های قدیمی و خانه‌های تاریخی تبریز هستند. این عمارت‌های باشکوه مربوط به دوره‌های مختلفی از تاریخ ایران هستند که با معماری خاص خود، ویژگی‌های آن دوره را به نمایش می‌گذارند. در این مقاله با ما همراه باشید تا از خانه مشروطه دیدن کنیم و به خانه پروین و شهریار برسیم و مروری بر تاریخ این خانه های قدیمی تبریز و معرفی کامل آنها داشته باشیم.
زیباترین عمارت‌ها و خانه های قدیمی تبریز
بیایید با هم گشتی در تبریز بزنیم و از محله‌های مقصودیه، ششگلان، خیابان تربیت و … عبور کنیم و خانه‌های قدیمی تبریز را با نگاه دیگری بنگریم. با ما همراه باشید.
خانه مشروطه؛ از معروف‌ترین خانه‌های قدیمی تبریز
خانه مشروطه یکی از خانه‌های قدیمی تبریز است که نقش کلیدی در تاریخ مشروطه دارد. این خانه محل هم‌فکری بزرگان انقلاب مشروطه در زمان محمدعلی شاه قاجار بوده است. مالک اصلی این خانه حاج مهدی کوزه کنانی است که این خانه را در اختیار جمع‌های مشروطه‌خواهان و افراد سرشناسی مانند ستارخان و باقرخان گذاشته بود.
ارسی‌های این خانه تمام قد هستند و معماری آن نیز به سبک قاجار است. خانه مشروطه در محله مقصودیه قرار دارد و حالا تبدیل به موزه مشروطه شده است.
علاوه بر این خانه زیبا و تاریخی پیشنهاد ما به شما این است که از دیگر جاهای دیدنی تبریز هم غافل نشوید.
خانه بهنام (خانه قدکی) تبریز
خانه بهنام که به خانه قدکی نیز معروف است، از خانه های قدیمی تبریز است که به تاریخ آن به دوره زندیه و اوایل قاجار برمی‌گردد. البته در دوره ناصرالدین شاه این خانه بازسازی شد و بخش‌های به آن افزوده شد. معماری این خانه ترکیبی از معماری دوره زندیه و قاجار است و امروز تبدیل به بخش اداری دانشکده معماری دانشگاه هنر تبریز شده است.
خانه بهنام در محله مقصودیه، نزدیک میدان ساعت قرار دارد.
خانه صرافلار (موزه سفال)
در بازدید از خانه‌های قدیمی تبریز، قطعا به خانه صرافلار نیز برمی‌خوریم. این خانه نیز که قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد، به خاندان صرافلار و سپس علوی تعلق داشته است. از اواسط دهه هفتاد اما خانه صرافلار به موزه سفال تبدیل شد و بازدید از آن برای عموم آزاد است. این خانه امروز نمایشگاه دائمی و محل فروش صنایع دستی و سفال در تبریز است.
خانه صرافلار در خیابان شمس تبریزی، کوچه صرافلار قرار دارد.
خانه امیرنظام گروسی (موزه قاجار)
شاید بتوانیم خانه موزه قاجار را زیباترین خانه تاریخی تبریز بنامیم. این خانه که متعلق به امیرنظام گروسی، از سفرای دوره قاجار بوده است، با داشتن معماری خاص و البته مساحت زیاد، یکی از خاص‌ترین خانه های قدیمی تبریز است که در محله ششگلان قرار دارد. خانه امیرنظام گروسی دارای چندین تالار و بخش مختلف است که تالار چینی، تالار سکه، تالار موسیقی و … از معروف‌ترین این بخش‌ها هستند.
برای اجاره سوئیت در تبریز کلیک کنید.
خانه شربت اوغلی یا کمپانی(فرهنگسرای تبریز)
اگر در خیابان‌های تبریز به خیابان ثقه الاسلام و محله سرخاب برسید، بازدید از خانه شربت اوغلی خالی از لطف نخواهد بود. این خانه قاجاری، با داشتن دو حیاط و ورودی شمالی و جنوبی، از معروف‌ترین خانه های تاریخی تبریز است که امروز محل فرهنگسرای تبریز و بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی است.
خانه لاله‌ای
این خانه تاریخی و زیبا، همانطور که از اسم آن مشخص است، مزین به انواع گل‌های لاله است. تاریخ خانه لاله‌ای به دوره اول پهلوی (رضا شاه) برمی‌گردد و متعلق به یحیی ذکا، از پژوهشگران تاریخ معاصر بوده است. خانه لاله‌ای در خیابان ارتش جنوبی قرار دارد.
خانه حیدرزاده (مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری)
مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری، در ساختمان یکی از خانه های قدیمی تبریز در محله مقصودیه قرار دارد. این خانه قدیمی که به خانه حیدرزاده معروف است، تاریخی نزدیک به ۱۵۰ سال دارد و طبق اسناد تاریخی متعلق به حاج قلی خان سرتیپ است.
خانه حریری
خانه حریری شاید یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های قدیمی تبریز باشد. قدمت این ساختمان به اوایل دوره قاجاریه برمی‌گردد و نقاشی‌های آن، به خوبی بیانگر داستان‌های اساطیری اعصار گذشته هستند. خانه حریری به زودی تبدیل به موزه مطبوعات می‌شود. این خانه در خیابان تربیت تبریز قرار دارد.
خانه گنجه‌ای زاده
خانه گنجه‌ای زاده از خانه‌های قدیمی تبریز به‌جا مانده از دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است. خانه گنجه‌ای زاده در محله مقصودیه و شمال غربی دانشکده معماری قرار دارد. مالک این خانه تاریخی، رضا گنجه‌ای زاده نماینده مجلس دوره قاجار و پهلوی است.
خانه اردوبادی (مرکز اسناد شمال غرب کشور)
خانه اردوبادی از خانه های قدیمی تبریز است که تقریبا همزمان با عمارت شهرداری و برج ساعت ساخته شده است. البته موقعیت این خانه نیز نزدیک به میدان ساعت است. این عمارت مربوط به دوران اول پهلوی است و از خانه‌های اعیانی و خاص آن دوره به‌حساب می‌آید.
مالک اولیه خانه پزشکی به نام موسی بیگ بوده است، اما پس از اشغال تبریز توسط روس‌ها، خانه کاربری مسکونی و کلینیک را از دست داد. تا اینکه مجددا در دهه ۴۰ دکتر اردوبادی این خانه را خرید و کلینیک آن را راه‌اندازی کرد. حالا اما این خانه موزه، مرکز اسناد و کتابخانه ملی شمال غرب ایران است.
خانه سرخه‌ای؛ از خانه های قدیمی تبریز در دست مرمت
خانه سرخه‌ای در نزدیکی مقبره‌الشعرا و مسجد صاحب الامر، در منطقه سرخاب قرار دارد. شاید دلیل نام‌گذاری این خانه هم، موقعیت مکانی آن باشد. مالک این خانه، داماد مظفرالدین شاه یعنی میرزا مهدی فراشباشی بوده است و در زمان پهلوی، بخش‌هایی از خانه تفکیک شده و به افراد دیگر واگذار شدند.
خانه استاد شهریار
یکی از خانه های قدیمی تبریز که شاید آنقدر هم قدیمی نباشد، خانه موزه استاد شهریار، شاعر نام‌آشنای ایرانی است. شهریار با نام اصلی سید محمدحسین بهجت تبریزی، در خشکناب آذربایجان متولد شد و سال‌های آخر عمر خود را در خانه‌ای قدیمی در تبریز سپری کرد؛ خانه‌ای که امروز تبدیل به موزه استاد شهریار شده است و مامن بسیاری از آثار و اشیای به‌جا مانده از این شاعر پرآوازه ایرانی است.
خانه سلماسی (موزه سنجش)
خانه سلماسی تبریز، یک عمارت زیبا با معماری منحصربه‌فرد است که تاریخچه آن به دوران قاجار و حدود ۱۶۰ سال پیش برمی‌گردد. این خانه امروزه محل دائمی موزه سنجش است و در آن می‌توانید انواع ابزار سنجش از عصر آهن تا عصر مدرن، از اسطرلاب تا ساعت آفتابی و … را ببینید.
خانه پروین اعتصامی در تبریز
شاید با خود بگویید خانه پروین که در تهران است! اما خانه پروین اعتصامی در تبریز، در واقع خانه‌ای است که پروین، بانوی شاعر و پرآوازه ایران در آن متولد شده است. خانه پدری پروین اعتصامی با داشتن حیاط بزرگ و معماری تلفیقی دوره پهلوی و قاجار، فضایی شاعرانه دارد و امروز محل برگزاری نمایشگاه‌‌ها و رویدادهای هنری مختلف است.
خانه پروین اعتصامی در محله ششگلان قرار دارد.
بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به آذربایجان شرقی؛ با اصالت و کهن
خانه ستارخان؛ از خانه های قدیمی تبریز مربوط به دوره مشروطه
ستارخان یا سردار ملی، یکی از شخصیت‌های مهم در طول انقلاب مشروطه و مقابله با تهاجم روس‌ها بود. خانه ستارخان در تبریز، یکی از خانه های قدیمی تبریز است که امروزه به موزه ستارخان بدل شده است. البته ساختمان فعلی خانه، بازسازی شده ساختمان اولیه بعد از تخریب خانه توسط روس‌ها است.
خانه ستارخان در محله امیرخیز تبریز قرار دارد.
خانه ختایی (خانه هنرمندان تبریز)
خانه ختایی یکی از خانه‌های قدیمی تبریز است که داستانی شنیدنی اما ناراحت‌کننده دارد. خانواده ختایی خانواده‌ای بازرگان بودند که در زمان جنگ و انقلاب آذربایجان در این خانه زندگی می‌کردند. تلاش این خانواده این بود که خود را از جنگ و تبعات آن دور نگه دارند، اما در نهایت روس‌ها در خلال جنگ به این خانه حمله کردند و تمام اعضای خانواده را که در زیرزمین قرآن به سر نگه داشته بودند به قتل رساندند.
خانه ختایی در محله مقصودیه و در نزدیکی سایر خانه‌های تاریخی این منطقه قرار دارد و امروز ساختمان اصلی خانه هنرمندان تبریز است.
خانه علی مسیو (خانه فکری مشروطه‌خواهان)
یکی دیگر از خانه های قدیمی تبریز که تاریخ آن به دوره مشروطه و قبل از آن برمی‌گردد، خانه علی مسیو است. خانه موزه علی مسیو در زمان انقلاب مشروطه، خانه فکری مشروطه‌خواهان و یکی از مکان‌های کلیدی در در این انقلاب بوده است.
یک اقامت راحت در تبریز با شب
حالا که به عمارت‌های تاریخی زیبای تبریز آشنا شدید، وقت آن است که عزم خود را برای سفر جزم کنید. در سفر به تبریز نیازی نیست نگران اقامت خود باشید، چراکه با سایت شب، به راحتی می‌توانید اجاره سوئیت و آپارتمان در تبریز را تجربه کنید و با خیال راحت، به گشت‌وگذار بپردازید.
سوالات متداول
معروف‌ترین خانه‌های قدیمی تبریز کدامند؟
خانه بهنام، خانه سلماسی، خانه امیرنظام گروسی و … از معروف‌ترین خانه‌های تبریز هستند.
قدمت خانه های قدیمی تبریز چند سال است؟
برخی از خانه‌های تاریخی تبریز قدمتی مربوط به دوره زندیه یا حتی قبلتر از آن دارند که به تفصیل در همین مقاله اشاره کردیم.
چند روز زمان برای بازدید از خانه های تاریخی تبریز نیاز داریم؟
اگر بخواهید تمام خانه‌های تاریخی تبریز را ببینید، به حداقل ۲ تا ۳ روز کامل زمان نیاز دارید.