من در سفرهای متعددم به ایران به اندازه جاده اسالم به خلخال لذت نهایی را نبردم. این مسیر رویایی حدود 70 کیلومتر است که از اسالم در استان گیلان شروع می شود و به خلخال در جنوب اردبیل و بین آذربایجان شرقی و زنجان پایان می یابد.
به محض وارد شدن به این جاده، همه چیزهایی که خواهید دید، کوهها و مراتع سبز است و مردم روستایی که در کوهستان یا دره های عمیق زندگی می کنند و از طریق پرورش احشام روزگار می گذرانند.
سفر کوتاه اما رنگارنگ من بین دو ناحیه از منظره های زیبای ایران به جایی که در آن زمستان و تابستان به یکدیگر می رسند، خلاصه می شود؛ به جاده اسالم به خلخال خوش آمدید.
سفرنامه اسالم به خلخال
مسیر با جاده ای پر پیچ و خم از طریق ارتفاعات بلند کوه البرز در نزدیکی دریای خزر طی می شود. با رسیدن به تپه های کوهستانی که لباسی از چمن زارهای سبز را به تن کرده اند و در بطن خود خانه های روستایی را جای داده اند، به چشم اندازهایی شگفت انگیز خواهید رسید.
شاید به همین دلیل است که این مسیر یکی از زیباترین جاده ها در ایران محسوب می شود.
برای اجاره ویلا در اسالم و تالش کلیک کنید
جاده اسالم به خلخال در بهار بارانی بود، سردی هوا به ویژه در شب باعث شد چند لایه لباس بپوشم. تا زمانی که آنجا ماندم، از اول تصمیم بر آن داشتم که در نزدیکی روستاها و منطقه عشایری اردو بزنم،
این کار را کردم. صادقانه بگویم، به این مکان بیش از هر زمان دیگری نیاز داشتم، هوای عالی، زیبایی اصیل، آرامشی بی انتها و هر آنچه که لازم است تا به پالایش ذهنی و عرفانی برسم را در اینجا یافتم.
مغازه ها و رستوران ها اغلب در طول جاده ها یافت می شد، همچنین خانه های بتنی که به شکلی ناراحت کننده طبیعت بکر این ناحیه را تغییر داده بودند. جاده شگفت انگیز است و منظره ها به طور مداوم تغییر می کنند. خوش شانس بودم که به نقطه ای رسیدم که با دریایی از ابرها که در آسمان در حال رقصیدن بودن روبرو شدم.
رطوبت و مه مهمان دائمی جاده اسالم به خلخال است، زیرا دریای خزر در کنار آن قرار دارد که باعث شده است به جاذبه های مسیر بیش از اندازه افزوده شود. در هر قسمت از جاده تنوع مناظر باعث می شد توقف کنم. حتی تنوع هوایی نیز آدم را به تعجب وا می داشت. در ابتدای جاده هوا ابری بود و در انتها بارانی.
پس از کمی رانندگی در جاده، چهره ای متفاوت از طبیعت را دیدم؛ گاهی اوقات جنگل ها یا درختان بلند، گاهی اوقات دشت های سرسبز و مخملی. حضور گله اسب ها و گوسفندان که اکنون در جای جای دشت های سرسبز این جاده قرار دارد، یکی از زیباترین تصاویری بود که هرگز فراموش نخواهم کرد.
مراتع و دره های سبز جای خود را به جنگل های متراکم بلند دادند که در ارتفاعات جنوب سبز دریای خزر قد برافراشته بودند. اینجا «اسالم» است، بخشی از تالش با حدود 10،000 جمعیت؛ بهترین مکان برای پیدا کردن صنایع دستی چوبی، سفالگری، محصولات دامداری تازه و گلیم. ساکنان این شهر به زبان ترکی و تالشی صحبت می کنند.
من در بهار وارد این شهر شدم، آب و هوای ویژه اسالم اولین چیزی بود که روحم را تازه کرد. نزدیک به 2 شب در این شهر ماندم و با پیاده روی های طولانی از مناطق زیبای آن نهایت لذت را بردم. جنگل ها و دشت های این منطقه کوهستانی، زمستانی برفی را تجربه کرده بود، این چیزی بود که در صحبت هایم با اهالی شهر دستگیرم شده بود.
گیسوم یکی از جاذبه های دیدنی شهر اسالم بود، جنگلی پر از درختان بلند به شکل تونل در کنار نسیم خنک کوه های تالش باعث شده بود آرامشی بی انتها را در وجودم حس کنم. گیسوم جایی بود که جنگل و دریا در اتصالی از سحر و جادو به یکدیگر رسیده بودند. رضوان شهر در فاصله 14 کیلومتر و هشتپر در شمال آن با فاصله حدود 20 کیلومتر قرار داشت.
شروع به رانندگی به سمت خلخال کردم و در یکی از مشهورترین مکان های این جاده، «ییلاق متش» ساعاتی را گذراندم. این ییلاق از مکان های بکر تالش است که به نام «کوه الماس» نیز شناخته می شود. ییلاق متش در 35 کیلومتری جاده اسالم به خلخال واقع شده است که 1787 متر بالاتر از سطح دریا است.
آنها عمدتا اهل سنت هستند و مردمی بسیار صلح طلب. همچنین با شیعیان همزیستی دارند و از آنجا که همیشه با آذری ها، گیلکی ها و فارسی زبان ها تعامل داشته اند، بسیاری از آنها به چندین زبان صحبت می کنند. آنها در میان این قبایل اقوام زیادی دارند و با یکدیگر با خوشحالی و صفا زندگی می کنند.
در طول مسیر از محصولات کشاورزی و لبنی امتحان کردم. مردم محلی در هر زمان به پیشوازم می آمدند و من انگار که سال ها آنها را می شناسم به آرامی در آغوش می گرفتم‌شان.
پس از متش، این قسمت از جاده نفسم را در سینه حبس کرد. جنگل تالش یکی از مکان های منحصر به فردی بود که در زندگی ام دیده بودم. در واقع، فاصله بین اسالم و خلخال به عنوان نماد تنوع طبیعی و فرهنگی در ایران محسوب می شود، اما این بخش از جاده فوق العاده زیباست.
در نزدیکی خلخال، طبیعت منحصر به فردی از درختان راش، شاه بلوط، سرو، آلو و زالزالک به شدت خودنمایی می کند. همینطور که نزدیک تر شدم، جایی تمام ذهنم را به خود معطوف کرد، روستای «کزج» در ارتفاع دو هزار و پنجصد متری بالاتر از سطح دریا در یکی از مناطق کوهستانی.
شکل و طرح خانه های روستای کازج فوق العاده ویژه ساخته شده بودند. می توانم به جرات بگویم یکی از سه روستای ایران می باشد که دارای معماری تروریستی است، به این معنا که سقف هر خانه به عنوان حیاط یا کوچه برای سطح بالایی عمل می کند.
الان که در بهار به اینجا سفر کرده ام، به جرات می گویم که خلخال سردترین جای ایران است! با اینکه در طول راه از مردم درباره آب و هوا این منطقه سوال کردم، آنها چنین گفتند: «در تابستان دمای هوا تا حداکثر در روز به 27 درجه سانتی گراد می رسد». با این حال، به نظرم خلخال حدود 10 درجه سرد‌تر از اسالم بود.
خلخال منطقه ای با گوناگونی قومی است و مردم آن از پیشینه نژادی آذری هستند. چوپانان و روستاییان این منطقه در کلبه هایی قارچی شکل زندگی می کنند، مخصوصا زمانی که از بالای تپه به آنها نگاه می کردم.
متأسفانه، امروزه شهرنشینی این روستاهای بکر را تهدید کرده است. پایه های بتنی در بالاترین نقاط تپه قابل مشاهده است، با این حال، هنوز بر این عقیده هستم که جاده اسالم و خلخال هنوز در دور دست ها قرار دارد و فارغ از دنیای مدرن است.
دو روز در خلخال ماندم، در روز آخر بی درنگ وارد چشمه های آب گرم گیوی شدم. در واقع، گیوی شهری بسیار ساکت و آرام است که در کنار مناظر زیبای طبیعی و جاذبه های گردشگری‌اش، تبدیل به بهترین مکان برای آرامش ذهنی‌ام شد.
همچنین، یکی از چیزهایی است که نباید در سفر به خلخال از دست می دادم، «عسل طبیعی و کاملا خالص» بود. فکر می کنم، شهر و حومه آن یکی از مراکز بزرگ نگهداری از زنبور در ایران است. مغازه های عسل در همه جا در اطراف شهر دیده می شد.
گاهی اوقات فروشندگان عسل با نشان دادن گواهینامه های بهداشتی از آزمایشگاه های اروپایی به منظور کسب اعتماد، مشتری جذب می کردند.
به نکته شگفت انگیزی برخوردم، «شیر عسل»، یکی از عجیب ترین عسل‌ها در جهان. به طوری که زنبورها از گل ها و شیر تغذیه می کنند و محصول نهایی شیر عسل نام دارد. به شما قول می دهم که چیزی شبیه آن را نخواهید دید!
کلام آخر
سفر کوتاه و اما رنگارنگ من بین دو ناحیه از منظره های زیبای ایران یعنی جاده اسالم به خلخال فوق العاده استثنایی بود. مسیری که شهر اسالم را در استان گیلان به شهر خلخال در استان اردبیل متصل می کند.
همانطور که از اسالم حرکت و حدود یک ساعت رانندگی کردم، در مسیر با دشت های سبز و درختان بلند احاطه شدم. اینجا جاده ای رویایی و جذاب در شمال کشور است که می تواند انسان را با چشم اندازهای بی نظیرش شگفت زده کند.
