فهرست مطالب
در اصفهان محله‌ای وجود دارد که تاریخ چند قرن در آن نفس می‌کشد. این محله یکی از زیباترین جاذبه‌های نصف جهان است و آن را با نام محله جلفای اصفهان می‌شناسند. به محض ورود به این محله، تصور می‌کنید وارد اروپا شده‌اید و این تافته‌جدابافته اصفهان، شما را در نگاه اول مجذوب خود می‌کند. جلفا محله کلیساها، خانه‌ها، خیابان‌ها، گذرها و کافه‌رستوران‌های قدیمی و نوستالژیک است و اگر به آن سر نزنید، انگار نیمی از زیبایی‌های نصف جهان را ندیده‌اید.
در این مقاله قصد داریم شما را با این محله تاریخی و خاطره‌انگیز آشنا کنیم، از تاریخچه آن بگوییم و با هم در خیابان‌ها و جاهای دیدنی آن گشتی بزنیم.
برای اجاره ویلا و سوئیت در اصفهان کلیک کنید
محله جلفای اصفهان کجاست؟
هسته مرکزی و محله جلفای اصلی، در میان هتل جلفا، میدان جلفا و کلیسای وانک قرار دارد. وسعت این محله ارمنی‌نشین در اوج مهاجرت ارمنی‌ها به اصفهان، بیشتر بود و بخش جنوبی زاینده‌رود از سی و سه پل تا پل مارنان را شامل می‌شد. در حال حاضر جلفای اصفهان، جایی میان خیابان نظر تا خیابان شریعتی است که اضلاع شمالی و جنوبی این محله محسوب می‌شوند. جلفای نو هم یکی از بخش‌های این محله است که در حدفاصل خیابان چهارباغ بالا و حکیم نظامی قرار دارد.
خیابان‌های سنگ‌فرش‌شده و تمیز، مردم بافرهنگ، کافه‌های زیبا با بوی قهوه و شیرینی، ساختمان‌های بلند با معماری برجسته و حوضچه‌های متعدد با مجسمه مشاهیر مسیحی، از ویژگی‌های جلفای اصفهان است و این قسمت از اصفهان را شبیه به شهرهای اروپایی کرده است. البته در این محله مسجد و آتشکده هم وجود دارد و پیروان ادیان مختلف در صلح و صفا در آن زندگی می‌کنند.
بخوانید از: سیر تا پیاز راهنمای سفر به اصفهان
تاریخچه محله جلفای اصفهان
تاریخ محله جلفای اصفهان از جنگ شاه‌عباس صفوی و دولت عثمانی شروع می‌شود. نام این محله از شهر جلفا در آذربایجان غربی گرفته شده که در آن زمان ارمنی‌نشین بود و یکی از نقاط رویارویی ارتش ایران و عثمانی محسوب می‌شد.
شاه‌عباس که در آن زمان توان بازپس‌گیری این شهر را نداشت، برای تضعیف دشمن و واگذار نکردن آن، تصمیم گرفت جلفا را تخلیه کند و آن را آتش بزند. در نتیجه اهالی این شهر به درخواست شاه‌عباس به اصفهان کوچ کردند و بخشی از زمین‌های شاهی در جنوب زاینده‌رود به همراه امکانات رفاهی مناسب، به آن‌ها واگذار شد تا بتوانند برای خود خانه و کاشانه بسازند.
این ارمنی‌ها پایه‌گذار تحولات فرهنگی بزرگ در اصفهان شدند. اولین چاپخانه‌ها، عکاس‌خانه و مدرسه به شیوه مدرن توسط آن‌ها ساخته شد و حتی خوراکی‌ها و معماری شهری اصفهان را هم متحول کردند.
بخوانید از: فرهنگ بومی و آداب و رسوم اصفهان
معماری و بناهای جلفای اصفهان
معماری و بناهای این محله ترکیبی از معماری خانه‌های کوهستانی شهر جلفای قدیم و معماری سنتی عصر صفویه است. ارمنی‌هایی که به این محله کوچ کردند، عادت داشتند از سنگ که در محل زندگی قبلی آن‌ها فراوان بود به عنوان مصالح ساخت خانه استفاده کنند؛ اما اصفهان شهری کویری بود و سنگ در آن کم پیدا می‌شد. به همین دلیل اهالی قدیم جلفای اصفهان مجبور شدند سبک معماری قدیمی خود را با معماری ایرانی پیوند بزنند که حاصل آن بناهایی زیبا و چشم‌نواز بود.
هنوز هم برخی از این بناها با سنگ‌های تراش‌خورده و صیقلی در محله جلفا پیدا می‌شود. سنگ‌های این بناها توسط استادان سنگ‌تراش ارمنی تراش خورده‌اند که در کوچه‌ای به نام سنگ‌تراش‌ها سکونت داشتند. این کوچه هنوز هم پابرجاست و تعدادی از قدیمی‌ترین بناهای جلفا در آن وجود دارد.
بخوانید از: بهترین مراکز خرید و بازارهای اصفهان به همراه سوغات خاص آن
جاهای دیدنی محله جلفا
با توجه به آن چه از تاریخچه این محله گفتیم، می‌تواند حدس زد که قدمت بیشتر جاهای دیدنی آن به دوران صفویان می‌رسد. در این محله تاریخی 11 کلیسای قدیمی وجود دارد که تعداد زیادی از آن‌ها هنوز هم فعال هستند. این کلیساها برخلاف کلیساهای اروپا و ارمنستان با استفاده از خشت و گل ساخته شده‌اند و وجود گنبد و کاشی‌کاری‌های زیبا به آن‌ها کمک کرده تا با فرهنگ اصفهان خو بگیرند.
کلیسای وانک
کلیسای وانک بزرگ‌ترین کلیسای جلفا است که از مهم‌ترین جاهای دیدنی اصفهان هم محسوب می‌شود. این کلیسای تاریخی 8731 متر مربع وسعت دارد و در زمان شاه‌عباس دوم صفوی (قرن هفدهم میلادی و یازدهم قمری) ساخته شده است.
ازآنجایی‌که اساتید معمار و سنگ‌تراش ارمنی دلتنگ کلیسای سنت استپانوس شهر جلفا بودند، کلیسای وانک را هم مشابه آن ساختند و البته برای نزدیکی به فرهنگ میزبانان خود، زیرکی به خرج دادند و از عناصر معماری ایرانی هم در ساخت آن استفاده کردند.
تزیینات صحن اصلی و محراب این کلیسا در نوع خود بی‌نظیر است و نقاشی‌های دیوارها، سقف و گنبد آن با استفاده از آب‌طلا و رنگ‌روغن کشیده شده‌اند. این نقاشی‌ها داستان تولد و زندگی حضرت مسیح و همچنین بهشت و جهنم را نشان می‌دهد. کلیسای وانک یکی از مراکز مذهبی مهم مسیحیان ایران و هندوستان است و بخش‌هایی مثل موزه، چاپخانه و کتابخانه هم دارد.
کلیسای بیت الحم
کلیسای بیت الحم هم یکی دیگر از کلیساهای قدیمی جلفا است که قدمت آن به دوران صفویان و قرن هفدهم میلادی می‌رسد. این کلیسا در نزدیکی میدان جلفا، کلیسای وانک و کلیساهای مریم مقدس و سنت هاکوپ قرار دارد و به دستور یکی از بازرگانان ارمنی عصر صفوی یعنی خواجه پطرس ولیجانیان ساخته شده است. آرامگاه خواجه پطرس و خانواده‌اش هم اکنون در این کلیسا قرار دارد.
در این کلیسا هم مثل کلیسای وانک نقاشی‌ها و تزیینات باشکوه و خیره‌کننده دیده می‌شود و در میان کلیساهای جلفای اصفهان، بزرگ‌ترین گنبد را دارد. در سال 2016 میلادی، روزنامه دیلی تلگراف کلیسای بیت الحم را در فهرست زیباترین کلیساهای جهان قرار دارد.
بخوانید از: سوغاتی های استان اصفهان
کلیسای مریم و هاکوپ
کلیسای مریم و هاکوپ قدیمی‌ترین کلیسای محله ارمنی‌نشین جلفا محسوب می‌شود. کلیسای سنت هاکوپ اولین کلیسای این محله است که در سال‌های اولیه قرن هفدهم میلادی ساخته شد. ازآنجایی‌که جمعیت ارمنی‌های اصفهان در آن زمان روزبه‌روز بیشتر می‌شد، ظرفیت آن جوابگوی برگزاری مراسم مذهبی نبود و به همین دلیل چند سال بعد کلیسای مریم مقدس در همسایگی آن ساخته و به آن ملحق شد.
معماری این کلیسا شباهت زیادی به مساجد اصفهان دارد و تنها وجود یک صلیب در بالای گنبد مخروطی شکل آن به ما یادآوری می‌کند که در حال ورود به یک کلیسا هستیم. این کلیسا هم مثل کلیسای وانک و بیت الحم کاشی‌کاری‌های زیبا و مدهوش‌کننده دارد.
بخوانید از: جاذبه‌های گردشگری چادگان؛ چرا باید به چادگان سفر کرد؟
کلیسای سرکیس
کلیسای سرکیس از کلیساهای بالا کمی فاصله دارد و برای دیدن آن، باید به بخش غربی جلفا و خیابان وحید بروید. این کلیسا در طول دوره‌های مختلف تاریخی بارها مرمت شده و به همین دلیل متأسفانه بیشتر تزیینات آن از بین رفته‌اند. در حال حاضر تنها نقاشی‌های روی گنبد کلیسا باقیمانده که دیدن آن خالی‌ازلطف نیست. کلیسای سرکیس 2 گنبد بزرگ دارد و در سال 1381 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خیابان خاقانی
اگر دنبال شبگردی و شب‌نشینی در اصفهان هستید، حتماً سری به خیابان خاقانی بزنید. این خیابان میدان جلفا را به خیابان توحید متصل می‌کند و یکی از دنج‌ترین و البته امن‌ترین خیابان‌های اصفهان است. اگر تجربه سفر به اروپا را داشته باشید، قدم زدن در این خیابان شما را یاد حال و هوای خیابان‌های اروپایی می‌اندازد.
نیمکت‌های چوبی، کافه‌ها و رستوران‌های زیبا و شیک، سنگ‌فرش‌های تمیز، درختان بلند و خانه‌های تاریخی متعدد مثل هورانس و خانه‌موزه صفوی، این خیابان را به یکی از جاذبه‌های اصلی جلفا برای توریست‌های ایرانی و خارجی تبدیل کرده است.
بخوانید از: خوانسار باغی سرسبز و زیبا
کوچه سنگ‌تراش‌ها
کوچه سنگ‌تراش‌ها یکی از کوچه‌های خیابان حکیم نظامی است که کمی پایین‌تر از خیابان خاقانی و میدان جلفا قرار دارد. این کوچه هم مثل خیابان خاقانی سنگ‌فرش شده و یکی از زیباترین گذرهای اصفهان برای پیاده‌روی و قدم زدن محسوب می‌شود.
تعدادی از زیباترین خانه‌ها و بناهای تاریخی جلفا در این کوچه قرار دارند و در آن چند کلیسای قدیمی، کافه زیبا و نوستالژیک هم پیدا می‌شود. در کنار کوچه سنگ‌تراش‌ها، گذر خواجه عابد قرار دارد که قدم زدن در آن هم خالی‌ازلطف نیست.
کوچه لِت اِسترا
کوچه لت استرا یکی از کوچه‌های خیابان خاقانی است که به دلیل پیچ و خم‌ها و خانه‌های قدیمی خود شهرت دارد. همچنین مردم این کوچه در گذشته از طریق بام خانه‌هایشان با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کرده‌اند. با قدم زدن در این کوچه خاطره‌انگیز می‌توانید خودتان را به گذر خواجه عابد و بعد کوچه سنگ‌تراش‌ها برسانید.
بخوانید از: جاذبه‌های گردشگری و جاهای دیدنی ابیانه
مدرسه فرانسوی‌ها
مدرسه فرانسوی‌ها یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی جلفا است که در گذر خواجه عابد قرار دارد. این مدرسه به سبک مدارس شبانه‌روزی اروپایی ساخته شده و در گذاشته تعالیم مذهب کاتولیک را در آن آموزش می‌دادند. معماری این ساختمان ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و اروپایی است و دورتادور حیاط آن اتاق‌های متعددی وجود دارد که در گذشته محل سکونت دانش‌آموزان مدرسه بوده است.
این بنا هم اکنون بازسازی شده و در اختیار دانشکده هنر اصفهان قرار گرفته است.
کافه‌های محله جلفای اصفهان
تعدادی از بهترین کافه‌رستوران‌های شهر اصفهان در محله جلفا قرار دارد. بخشی از این کافه‌رستوران‌ها از قدیم با همین کاربری بنا شده‌اند و بخشی دیگر در اصل خانه‌های قدیمی و سنتی جلفا هستند که در حال حاضر تغییر کاربری داده‌اند. در این کافه‌ها هنوز هم قهوه‌ها و شیرینی‌های ناب ارمنی پیدا می‌شود و بوی آن‌ها هوش از سرتان می‌برد. در ادامه به تعدادی از بهترین کافه‌های محله جلفای اصفهان اشاره می‌کنیم:
- کافه‌رستوران ایتالیایی هرمس
- شربت‌خانه بهارنارنج
- کافه رومانس
- کافه ستاره
- کافه مارسی
- کافه دالون
محله جلفای اصفهان در کریسمس
طبیعی است که یک محله ارمنی‌نشین مثل جلفا، در کریسمس حال و هوایی جذاب و دل‌انگیز داشته باشد. در این زمان در گوشه‌گوشه محله و کنار کلیساها می‌توانید درختان کاج تزیین شده را مشاهده کنید و از تماشای شور و حال ارمنی‌های ساکن محله لذت ببرید. یکی از جذابیت‌های کریسمس جلفا، هم‌زمانی با شب یلدا است که شیرینی آن را دوچندان می‌کند.
بخوانید از: ۰ تا ۱۰۰ جاهای دیدنی باغ بهادران، ییلاق اصفهانی‌ها
گشتی در محله جلفا؛ آرامش در نصف جهان!
در این مقاله با یکدیگر گشتی در محله جلفا اصفهان زدیم و با جاهای دیدنی، تاریخچه و بهترین کافه‌رستوران‌های آن آشنا شدیم. برای دسترسی بهتر به این محله تاریخی و سایر جاذبه‌های اصفهان، می‌توانید وارد صفحه اجاره ویلا و سوئیت در اصفهان شوید و یکی از هتل‌های سنتی، اقامتگاه‌های بومگردی، آپارتمان‌ها و سوئیت‌های باکیفیت شب در این شهر را رزرو کنید.
سؤالات متداول درباره محله جلفای اصفهان
محله جلفای اصفهان کجاست؟
اصفهان، خیابان نظر شرقی، محله جلفا
بهترین جاهای دیدنی جلفا اصفهان کدام‌اند؟
کلیسای وانک، کلیسای سرکیس، کلیسای بیت الحم، خیابان خاقانی و کوچه سنگ‌تراش‌ها از بهترین جاهای دیدنی جلفا اصفهان محسوب می‌شوند.
کلیسای وانک کجاست؟
اصفهان، محله جلفا، خیابان نظر شرقی، کوچه کلیسای وانک
