فرهنگ بومی و آداب و رسوم اصفهان

برخی معتقدند اصفهان را می شود به عنوان مهد هنر ایران معرفی کرد، اما برخی افراد معتقدند شهرهایی مانند شیراز یا دیگر شهرهای کشور مهد هنر ایران هستند. نکته مهم این است که حتی اگر نتوانیم اصفهان را مهد هنر ایران بدانیم به جرات می توانیم ادعا کنیم که اصفهان یکی از مرتبط ترین شهرهای کشور در عرصه هنر است. از هنر صنایع دستی گرفته تا هنر شعر و موسیقی و نویسندگی، همه و همه در اصفهان جایگاه ویژه ای داشته و دارند و این مسئله را می توان به خوبی از تاریخ و فرهنگ بومی و آداب و رسوم اصفهان جویا شد.

هنر در اصفهان در چه شاخه هایی قابل مشاهده است؟

جدا از هنر موسیقی، هنر را در بند بند وجود این شهر می توان مشاهده کرد. هنر در اصفهان در شاخه های زیادی همچون خاتم کاری، میناکاری، گچبری، گره چینی، قلمدان سازی، کاشی کاری، مسگری، منبت کاری، سفالگری، قلمزنی، مینیاتور، قالی بافی، زری و مخمل بافی، قلمکاری و فیروزه کوبی رواج دارد. تمام این موارد را می توان در معماری و صنایع دستی استان اصفهان مشاهده کرد. استان اصفهان در حال حاضر یکی از بزرگترین مراکز تولید صنایع دستی در ایران به حساب می آید.

تاریخ هنر و موسیقی در اصفهان

بررسی تاریخ موسیقی ایران اطلاعات زیادی در مورد جایگاه موسیقی در شهر اصفهان به ما می دهد. طبق پژوهش های انجام شده جایگاه فرهنگ بومی و هنر در ایران باستان در چند دوره تاریخی در اوج خود قرار گرفته و در دوران دیگر ارزش افزوده چندانی نداشته است. هخامنشیان، ساسانیان و اشکانیان سه سلسله ای بوده اند که در دوران حکومت خود هنر و موسیقی را ارج نهاده اند و پیشرفت های زیادی در این زمینه رخ داده است. پس از این دوران هنر و موسیقی کمی رو به نزول رفت، اما مجددا در دوران صفویه و در پایتخت حاکمیت صفویه یعنی اصفهان، علم و هنر و موسیقی به اوج پیشرفت و اعتلای خود رسیده است.

جهت اجاره سوئیت در اصفهان کلیک کنید.

جایگاه شعر و موسیقی در اصفهان

جایگاه موسیقی در اصفهان چیزی نیست که در آن شک و شبهه ای وجود داشته باشد. مکتب موسیقی این شهر یکی از ارزشمند ترین و بزرگترین مکتب های موسیقی در سراسر تاریخ موسیقی ایران بوده است. موسیقی در دوران تاریخی اصفهان به قدری جایگاه ارزشمندی داشته که در رژه های نظامی موسیقی دانان در صف های اول رژه حضور می یافتند.

از طرفی دیگر نه تنها موسیقی بلکه آواز نیز از جایگاه ویژه ای در هنر ایرانی برخوردار بوده است. شعر به عنوان یکی از مهمترین عناصر موسیقی اهمیت زیادی در موسیقی این شهر داشته است. حتی گفته می شود که در دوره های تاریخی صفویه تا زمان کنونی، معماری شهر اصفهان از موسیقی الهام گرفته شده است. و از آنجایی که به موسیقی، معماری منجمد هم گفته می شود این ادعا می تواند کاملا صحیح باشد.

آواز اصفهان یا بیات اصفهان (ابیات اصفهان) یکی از پنج آواز موسیقی سنتی ایرانی است. گفته می شود که این آواز جزئی از دستگاه همایون است، اما برخی هم معتقدند که این آواز بخشی از دستگاه شور است. در این میان برخی هم معتقدند آواز اصفهان بیش از هر چیز شبیه گام مینور است.

جهت اجاره ویلا باغ بهادران کلیک کنید.

فرهنگ بومی و آداب و رسوم اصفهان

هر آنچه که امروز در اصفهان می بینید نمایانگر فرهنگ غنی اصفهان در گذشته و تا کنون بوده است. معماری، هنر، تاریخ و آداب و رسوم این استان و این شهر نشان دهنده این است که اصفهان فرهنگی اصیل داشته و دارد. مطمئن باشید به همین دلایل است که از اصفهان با نام نصف جهان هم یاد می شود. در اصفهان همه چیز خاص اصفهان است. گویش، فرهنگ بومی و حتی آداب و رسوم. در ادامه قصد داریم در مورد فرهنگ و آداب و رسوم اصفهان بیشتر توضیح دهیم.

لباس ها و پوشش محلی، نمادی از فرهنگ اصفهان

خوشبختانه با وجود اینکه لباس ها و پوشش سنتی و محلی در بسیاری از شهرهای بزرگ محو شده و اثری از آن ها وجود ندارد، اما همچنان در برخی از شهرها و روستاهای اصفهان شاهد استفاده از پوشش محلی هستیم.

لباس های محلی اصفهان در نوع خود بی نظیرند و نشان دهنده فرهنگ جذاب مردم این سرزمین هستند. پوشش سنتی زنان از دامن های کوتاه مخملی قرمز با چین های زیاد، پیراهن های گلدوزی شده و شلوار مشکلی تشکیل می شود. پوشش سنتی آقایان نیز تشکیل شده از شلوار های مشکی گشاد، پیراهن سفید، جلیقه های مشکی و کلاه های نمدی است. در فصل های سرد نیز از شال های ابریشمی برای بستن کمر و قبای بلند بر روی لباس های اصلی استفاده می شود.

آداب و رسوم اصفهان

فرهنگ و سنت در اصفهان همچنان با قدرت جایگاه خود را حفظ کرده و آداب و رسوم این منطقه در دل مردمان اصفهان باقی مانده است. آیین ها و مراسمات سنتی و انواع آداب و رسوم همچنان با تمام انرژی و علاقه انجام می شود. البته از این مسئله هم نباید بگذریم که آداب و رسوم اصفهان بسیار جذاب هستند و همین موارد است که باعث شده گردشگران داخلی و خارجی زیادی این شهر را به عنوان یکی از اولین و مهمترین مقاصد سفر خود انتخاب کنند. در ادامه آداب و رسوم اصفهان را معرفی می کنیم.

آیین شب اسفند کاشان

شب اسفند مشهورترین آیین شهرهای اصفهان و کاشان است. در ماه اسفند هر سال روزهای ماه بیست و پنج روز محاسبه می شوند و سال نیز 360 روز محاسبه می شود و به 5 روز باقی مانده سال پنجه می گویند. این جشن معمولا از حدود یک الی دو ماه قبل از اسفند برنامه ریزی می شود. اصالت این جشن از شهر کاشان است و بیشتر در شهرهای کاشان و شهرهای اطراف آن انجام می گیرد.

بخوانید از: بهترین رستوران ها و کافه های اصفهان

رسم سقاخوانی اصفهان

در استان اصفهان و شهر اصفهان آیین مذهبی نیز جایگاه ویژه خود را دارند. در این رسم عاشقان امام حسین در یکی از دستان خود مشکی آب گرفته و با دست دیگر خود کاسه ای می گیرند و در دسته های عزاداری امام حسین به عزاداران آب می دهند و شعرهایی مخصوص می خوانند. این رسم زیبا نه تنها در شهر اصفهان بلکه در بسیاری از شهرهای این استان انجام می شود.

جشن آبریزان در زاینده رود

یکی از زیباترین رسومات مردم اصفهان که متاسفانه امروزه انجام نمی شود رسم آبریزان است. این رسم زیبا به این شکل است که در یک روز مردم از هر طایفه و طبقه و دین و آیینی در کنار زاینده رود جمع می شوند. در این رسم زنان برای تماشا به بالای پل رفته و مردان با لباس های کهنه به درون آب می روند و با ظرف به یکدیگر آب می پاشند.

آداب و رسوم مردم اصفهان در ایام نوروز

مردم اصفهان هم مانند سایر ایرانیان در ایام نوروز رسم دارند سفره های هفت سین تدارک ببینند و نه تنها در منازل، بلکه در مغازه ها و مراکز اصلی هم نمادهایی از آن را ارائه کنند. خانه تکانی هم رسمی بومی در اصفهان و ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد. در کنار تمام این موارد پذیرایی از میهمانان با سوغات اصیل اصفهان مثل گز و پولکی در ایام عید رواج دارد و همچنین با زیارت اهل قبور و درگذشتگان، اهالی اصفهان رسوم قدیمی و فرهنگی خود را به جا می‌آورند. دید و بازدید نوروزی، بازی های گروهی مثل هفت سنگ و یا حتی قاشق زنی نیز از دیگر آداب و رسوم اصفهان و فرهنگ بومی مردم این شهر می‌باشد.

ازدواج مردم اصفهان

از دیگر اداب و رسوم اصفهان و الفبای ادبیات فرهنگ اصفهان می توان به مراسم ازدواج در این شهر اشاره کرد. ازدواج ها و رسومی که بر روی دست بافته های اصیل منقش و فرش نفیس اصفهان برگزار می‌شود؛ پس تبعا باید آیین خاصی داشته باشد. ازدواج در اصفهان طبق روال رایج با خواستگاری از دختر شروع می‌شود و پس از تایید خانواده، روزی میمون را برای عقد تعیین میکنند. خانواده داماد خوانچه عقد را تهیه میکنند که عموما شامل آینه و قرآن، شربت مخصوص، دارچین و زعفران و … می‌باشد. در حین حمل این خوانچه، یک چاووش به عنوان سردسته اشعاری را می‌خواند. صبح فردای این مراسم، دو نفر از خانواده عروس و دو نفر از خانواده داماد مهمانی گرفته و سایرین را دعوت می‌کنند که به آن رسم “طلبون” می‌گویند؛ در این مراسم یک بانوی خوش یمن، حلقه به دست و کفش به پای عروس میکند. سپس نوبت به مراسم “سیمان” می رسد و بعد از چند روز مردها خانه داماد و زن‌ها منزل عروس دعوت می‌شوند. اما در ادامه‌ی این آیین و رسوم اصفهانی، مراسم رخت برون و آرایشگاه عروس و حنابندان و … انجام می شود تا نهایتا این عروس و داماد مراسم عروسی را ماه ها بعد بگیرند و با خداحافظی از منازل خود، رهسپار سرنوشت خویش شوند.

بخوانید از: جاهای دیدنی اصفهان

شب یلدا (چله) در اصفهان

از آنجا که اهالی اصفهان عادت داشتند همه اشیا را به دو گروه مذکر و مونث تقسیم بندی کنند، در شب یلدا هم دو آیین چله زری و عمو چله دارند که نماد همین امر است. مردم اصفهان شب یلدا را مانند سایر مردم کشور با خوراکی های زمستانه آغاز می‌کنند که مهمترین آنها هندوانه است. تبادل انرژی با خورشید از رسوم اصلی مردم اصفهان در شب چله است و هندوانه نیز یکی از المان های آن است ( که بیرون آن سبز و درونش سرخ و در عین حال کروی شکل است ). همچنین رسم دارند تشک ها و رخت خواب ها را جلوی خورشید اندازند تا به او خوشامد گویند. ادبیات بومی اصفهان نیز آنها را بر آن میدارد تا در این شب بلند سال، دیوان حافظ و سایر شعرای ایرانی و اصفهانی را بخوانند.

مراسم محرم ؛ بخشی از فرهنگ مردم اصفهان

از دیگر مراسم آیینی اصفهان میتوان به برپایی تکیه ها، هیئت ها و دسته های عزاداری محرم اشاره کرد. پیش از آغاز محرم در اصفهان تکایا شهر را سیاهپوش میکنند و در روز تاسوعا اکثرا در ” خانه زرگرها ” برای ادای نذورات جمع می شوند. همچنین علاوه بر مراسم های دسته جات عزاداری، برخی هیئات مذهبی به دست راست افراد یک مشک آب و به دست چپ آنها کاسه ای به یاد تشنه لبان کربلا میدهند که جزو مراسم آیینی اصفهان می‌باشد.

رسوم اصفهانی ها در ماه رمضان

اهالی اصفهان با غبار روبی اماکن مذهبی به پیشواز ماه رمضان می‌روند. آنها همچنین با مراسم ” کلوخ اندازی ” ورود این ماه را جشن گرفته و در زمان های افطار دور هم جمع می‌شوند و خوراکی های مختلفی با هم به اشتراک می‌گذارند. ضمنا پخت آش و نذری و حلیم و … نیز در این ماه رونق دارد. از آداب دیگر ماه رمضان در اصفهان و البته شهرهای کوچکتر این استان، آن است که به بالای بام خانه های خود می‌روند و از آنجا مناجات و نیایش با خداوند انجام می‌دهند. خورشت چغندر مخصوص سحر، شولی در کاشان و بسیاری خوراک دیگر در این استان و مراکز مذهبی آن ارائه می‌شود. در شبهای قدر نیز مراسم قرآن به سر مانند شهرهای دیگر ایران در اصفهان نیز انجام شده و آیین نخل گردانی نیز در برخی شهرهای این استان انجام می شود.

آتش افروزی و جل جلانی

یکی دیگر از رسومات استان اصفهان که بیشتر در حوالی نظنز و مناطق اطراف آن انجام می شود رسم آتش افروزی و جل جلانی است. در این رسم در شب های 17، 18 و 19 ماه دی کودکان آبادی ها به دسته های مختلف تقسیم شده و بر تپه ها و بلندی های اطراف آبادی خود آتش روشن می کنند. هیزم آتش از قبل آماده می شود تا در شب هنگام مشکلی برای جمع آوری زباله نباشد. در این رسم اعتقاد بر این است که اگر نور آتش ها به درختان برسد محصولات طول سال پربرکت تر خواهد بود. در این مراسم بعد از خاموش شدن آتش ها دسته ها به ده باز می گردند. پس از این به یکی از افراد توبره بزرگی می دهند و به درب خانه ها می روند. در برخی موارد دسته ها با هم رو به رو شده، با هم درگیر می شوند تا یکی از دسته ها پیروز شود.

غذاها و خوراک بومی محلی اصفهان

در تمام شهرهای ایران، غذاهای محلی جایگاه ویژه ای در فرهنگ اجتماعی آن منطقه دارد. در نتیجه از دیگر اداب رسوم اصفهان می‌توان به غذاهای بومی مانند کوفته گندی، بریان، گوشفیل دوغ، شله، کاچی، آش محلی اصفهان، یخمه ترش، یخنی لوبیا، نخود آب، کوکوهای متنوع و غذاهای سبزی دار اشاره کرد که هرکدام آداب خاصی برای پخت و همچنین برای سرو و صرف دارند.

اخلاقیات و ادبیات مردم اصفهان

شاید بتوان مهمترین اخلاق مردم اصفهان را نظم و ترتیب، دقت به محاسبات در تمام امور و همچنین تمیزی و پایبندی به عقاید است. وقایع متعددی که در تاریخ برای اصفهان و مردمان آن افتاده است، اهالی اصفهانی را محتاط و محاسبه گر کرده است. همچنین هنرهای دستی و تجسمی به صورت ویژه ای در اصفهان نهادینه شده است؛ گویی در فرهنگ بومی و آداب رسوم مردم اصفهان رخنه کرده است. هنرهای تذهیب، خوش نویسی، فرش بافی و … در کنار معماری اصیل و سنتی اصفهان با شعرا و مفاخر بزرگ آن میتواند خود گواهی بر غنی بودن ادبیات بومی اصفهان و فرهنگ آن باشد. اگر قصد بازدید از آثار فرهنگی و تاریخ ایران کهن را دارید ما به شما اصفهان را پیشنهاد می‌کنیم. برای اجاره ویلا در اصفهان یا شهرهای اطراف اصفهان می‌توانید از سایت شب کمک بگیرید و محل اقامتتان را رزرو کنید.