نقطه آغاز هنر و دانش: فرهنگسرای نیاوران

یکی از فعال‌ترین فرهنگسراهای پایتخت، فرهنگسرای نیاوران است. این مجموعه فرهنگی هنری با داشتن وسعتی بالغ بر ۱۱۰ هزار متر مربع، محل برگزاری برنامه‌ها و رویدادهای متنوع تهران شناخته می‌شود. علاوه بر میزبانی رخدادهای فرهنگی و هنری، این فرهنگسرا بیشتر از هر چیز با معماری پست‌ مدرنیستی خود به چشم می‌آید. ساختمانی با بنایی جذاب و منحصربه‌فرد که در میان باغی سرسبز در شمال تهران جا خوش کرده است. در ادامه این مطلب با شما از فرهنگسرای نیاوران و بخش‌های مختلف آن صحبت می‌کنیم!

معرفی فرهنگسرای نیاوران

همانطور که گفتیم فرهنگسرای نیاوران یکی از بزرگ‌ترین و فعال‌ترین فرهنگسراهای پایتخت و شمال تهران است که در آن برنامه‌ها و رویدادهای تخصصی در زمینه‌های ادبیات، موسیقی، هنرهای تجسمی و هنرهای نمایشی برگزار می‌شود. این مجموعه در نزدیکی پارک و کاخ تاریخی نیاوران قرار گرفته و به دلیل ویژگی‌‌های معماری‌اش بدون شک یک اثری هنری منحصر به فرد به حساب می‌آید.

پیش از هر چیز باید بدانید که فرهنگسرای نیاوران در میان باغی وسیع و سرسبز ساخته شده است. باغی که با الهام از باغ‌های قدیمی ایرانی طراحی شده و در آن تا چشم کار می‌کند، جوی‌ها، حوضچه‌ها و آب‌نماهایی با کاشی‌های فیروزه‌ای دیده می‌شوند.

ساختمان فرهنگسرا در بخش جنوب غربی باغ قرار دارد و از مجموعه بخش‌های مختلفی تشکیل شده‌ است. قسمت‌های عمومی این فرهنگسرا را نگارخانه، کتابخانه، سالن‌های نمایش و کافه تشکیل می‌دهند. این بخش‌های عمومی از دیگر فضاها تفکیک و همگی به شکل نیم دایره، دور تا دور حیاط مرکزی گسترش داده شده‌اند. در حقیقت یکی از ویژگی‌های جذاب و متفاوت فرهنگسرای نیاوران همین است که از تمام فضاها به‌طور بهینه استفاده شده و هر یک با وجود کاربردهای متفاوتی که دارند، از طریق مسیرهای مختلف به یکدیگر متصل می‌شوند.

نکته جالب توجه دیگر در ساخت فضای فرهنگسرای نیاوران، توجه به قناتی است که از دوران قاجاریه تا امروز در اینجا وجود داشته و باغ این مجموعه را را آبیاری می‌کرده است. معمار این مجموعه هنگام طراحی این ساختمان تصمیم داشت تا ورودی آب و قنات را در میان باغ برجسته کند و آن را به سبکی متفاوت نمایش دهد. به همین منظور داخل قنات با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ پوشانده شد تا قنات فرهنگسرای نیاوران، منبع حیات بخش این باغ، به شیوه‌ای منحصر به فرد به چشم بازدید کنندگان جلوه کند.

در حال حاضر در این مجموعه نشست‌های نقد و بررسی رویدادهای هنری، نمایش، گالری‌های هنری، کارگا‌ه‌های هنری، اجرای کنسرت، نشست‌های رسانه‌ای اهالی فرهنگ و هنر و … انجام می‌گیرد. یکی از موارد مهم درباره فرهنگسرای نیاوران، فعال بودن وبسایت این مجموعه و ارائه برنامه هفتگی دقیق در آن است، به گونه‌ای که شما می‌توانید به مراجعه به آن از تمام رویدادهای پیش رو و در جریان آن باخبر شوید.

برای مشاهده و اجاره روزانه خانه در تهران کلیک نمایید

فرهنگسرای نیاوران کجاست؟

فرهنگسرای نیاوران در منطقه ۱ و فضایی جدا از طرح ترافیک واقع شده است. این مجموعه تاریخی به‌طور دقیق در جنوب میدان نیاوران، خیابان پاسداران و در مقابل پارک نیاوران قرار دارد.

تاریخ ساخت فرهنگسرای نیاوران

حالا که تا اینجا آمده‌اید، بد نیست که کمی هم درباره تاریخچه این مجموعه بیشتر بدانید. کار ساخت فرهنگسرای نیاوران در سال ۱۳۵۵ خورشیدی آغاز شد و در سال ۱۳۵۶ به اتمام رسید. این مجموعه نهایتا در سال ۱۳۵۷ افتتاح گردید و پس از احداث، تاثیر مهمی در ایجاد فضاهای هنری تهران داشت.

زمین فرهنگسرای نیاوران در دوره قاجار به نام «باغ عزیزخان» شناخته می‌شد. عزیزخان یکی از افراد مورد علاقه ناصرالدین‌شاه قاجار بود که بعدها به ثروت زیادی رسید و املاک بسیاری به دست آورد. او پیش از مرگ، املاک خود را به احمدشاه واگذار کرد. در دوران سطلنت رضاشاه، این املاک به وی تعلق گرفت و بعدها در زمان محمدرضاشاه، برای این باغ وقف‌نامه کتبی نوشته شد.

در دوران پهلوی دوم، بخشی از باغ این مجموعه توسط دکتر محمد یزدی خریداری شد تا در آن بنای بیمارستان مسلولین (بیمارستان تخصصی برای بیماری سل و امراض ریوی) احداث شود. این بیمارستان ۱۵ سال به فعالیت خود ادامه داد تا اینکه محمدرضا پهلوی کاخ نیاوران را به عنوان محل کار و سکونت خود انتخاب کرد. فرح پهلوی نیز این باغ را برای احداث دفتر کار خود در نظر گرفت. بعدها برای جلوگیری از قطع درختان کهنسال باغ، دفتر فرح پهلوی در ضلع غربی این باغ ساخته شد و ضلع جنوبی آن به پیشنهاد «کامران دیبا» به محلی برای ایجاد مکان فرهنگی شامل کتابخانه، نگارخانه، سالن آمفی‌تئاتر، رستوران و کافه تریا تغییر کاربردی داد.

دسترسی به فرهنگسرای نیاوران

دسترسی به فرهنگسرای نیاوران از طریق ماشین شخصی، مترو و بی آر تی امکان پذیر است. اگر می‌خواهید با مترو به این مجموعه بروید، سوار خط یک مترو شده و سپس در ایستگاه تجریش پیاده شوید. اگر تصمیمتان سفر با اتوبوس است، کافی است که از بی‌آر‌تی های راه‌آهن–تجریش استفاده کنید. بعد از رسیدن به میدان تجریش، به میدان قدس بروید. سپس سوار تاکسی‌های نیاوران شده و به همین راحتی خودتان را به فرهنگسرای نیاوران برسانید. همین مسیر سرراست‌ترین و بهترین راه دسترسی به فرهنگسرای نیاوران با خودروی شخصی است.

بخوانید از: جاهای دیدنی تهران

معماری فرهنگسرای نیاوران

همانطور که گفتیم «کامران دیبا»، یکی از بزرگ‌ترین معماران ایرانی، طراحی ساختمان فرهنگسرا را بر عهده گرفت. این معمار شناخته شده در احداث این بنا به شرایط آب و هوایی و وضعیت کوهستانی منطقه توجه ویژه‌ای داشت و حتی از عناصر معماری کهن ایرانی کمک گرفت. وی برای احداث ساختمان فرهنگسرا هیچ یک از درختان کهنسال باغ را تخریب نکرد و ساختمان را روی باقی مانده‌های بنای قدیمی باغ بنا نمود تا مجبور به قطع و تخریب هیچ درختی نشود.

کامران دیبا در ساخت بنای این مجموعه به شکل خلاقانه‌ای از بتن استفاده کرد. وی از بتن که یکی از عناصر مدرن معماری است، کمک گرفت و با این حال آن را با عناصر دیگری مانند پودر سنگ سفید و پودر سنگ زرد ترکیب نمود. جالب است که بدانید پودر سنگ سفید و پودر سنگ زرد بعد از ترکیب با بتن، رنگی نزدیک به سبز را بوجود می‌آورند که بسیار شبیه به رنگ ساختمانهای قدیمی است.

یکی دیگر از جذابیت‌های ساختمان فرهنگسرا، بادگیرهایش است که نور کافی را به داخل ساختمان راه داده‌ و با الهام از معماری سنتی و کهن ایرانی احداث شده‌ است. وجود این بادگیرها همچنین باعث شده است تا هوا در طول ساختمان در جریان باشد. سردر اصلی این فرهنگسرا نیز از فرم هشتی معماری سنتی ایران پیروی می‌کند و قطعا شما را به یاد عمارت‌های قدیمی در دوران قاجار می‌اندازد.

در حقیقت رد پای معماری سنتی و کهن ایرانی در کنار طراحی پست مدرن این ساختمان باعث شده است تا فرهنگسرای نیاوران در مقایسه با دیگر بناهای معاصر، شکل و شمایل خلاقانه‌ای داشته باشد. حیاط مرکزی این مجموعه نیز بسیار دل‌انگیز است و وجود باغچه‌ها و آبنما و حوض، منظره زیبایی را در بدو ورود پیش رویتان قرار می‌دهد.

برای دسترسی به قسمت‌های مختلف این مجموعه باید از راه‌پله استفاده کنید. دلیل آن هم واضح و مشخص است! ساختمان‌های این فرهنگسرا با یکدیگر اختلاف سطح دارند و اغلب با همین پلکان‌ها و شیب‌های کوچک و بزرگ به یکدیگر وصل می‌شوند. در حقیقت پلکان ساختمان نه تنها اتصال دهنده قسمت‌های مختلف هر فضا به یکدیگر، بلکه راه دسترسی اصلی به فضاهای بسته نیز است.

ساختمان کلی فرهنگسرای نیاوران نیز در دو طبقه مجزا ساخته شده‌ است. گرچه این بناها عناصر و المان‌های مشابه زیادی با یکدیگر دارند؛ اما در طراحی نما با هم متفاوت هستند. این تفاوت باعث شده است که هر ساختمان مکمل ساختمان دیگر شود و در نهایت همگی از طریق حیاط مرکزی به یکدیگر متصل گردند.

یکی دیگر از جذابیت‌های معماری کامران دیبا در حیاط مرکزی فرهنگسرا دیده می‌شود: درهای ورودی اصلی فرهنگسرا رو به حیاط مرکزی باز می‌شوند. یک ویژگی اصیل از خانه‌های قدیمی ایرانی که در اغلب ساختمان‌های کلنگی هنوز وجود دارد. دروازه ورودی، فواره، باغچه درون حیاط در کنار رواق‌های ساختمان و نورگیرهای انحنادار، همگی به طرز خلاقانه و حیرت آوری این مکان مدرن را با ظاهری سنتی به چشم بیننده القا می‌کنند.

جهت مشاهده و اجاره ویلا کلیک کنید

بخش‌های فرهنگسرای نیاوران

فرهنگسرای نیاوران از پنج بخش تشکیل شده است که شامل سالن خلیج فارس، سالن گوشه، کتابخانه، نگارخانه و بخش اداری می‌شوند. در ادامه بخش‌های این مجموعه را به اختصار به شما معرفی می‌نماییم.

سالن گوشه فرهنگسرای نیاوران

سالن گوشه، یکی از سالن‌های اصلی مجموعه نیاوران است. این سالن که در انتهای حیاط مرکزی واقع شده، چیزی حدود ۱۱۰ نفر ظرفیت دارد و در آن کلاس‌های آموزشی و تئاترهای متنوع برگزار می‌شود.

سالن اصلی فرهنگسرای نیاوران

سالن خلیج فارس که به نام سالن اصلی فرهنگسرا شناخته می‌شود، محل اصلی فعالیت‌هایی مانند تئاتر، نمایش فیلم، کنسرت، سمینار، همایش‌ها، نشست‌ها و … است. سالنی که ظرفیتش ۲۶۰ نفر است و امکانات و تجهیزات مدرن و به روزی دارد.

کتابخانه فرهنگسرای نیاوران

برای علاقه‌مندان کتاب و کتاب‌خوانی، کتابخانه فرهنگسرای نیاوران یک محل ایده‌ال است. این مجموعه از بخش‌های مختلفی مانند هال ورودی، قسمت کاتالوگ، مراجعه، تحویل، مخزن و سالن مطالعه تشکیل شده و به دلیل همین بخش بندی منحصر به فردش، امکان دسترسی به همه جور کتابی را فراهم می‌کند. اغلب کتاب‌های این کتابخانه به زبان فارسی و لاتین و با محوریت هنر هستند و شامل انواع واژه‌نامه‌های هنری، نشریات روز، دایره‌المعارف و آلبوم نقاشان می‌شوند.

نگارخانه فرهنگسرای نیاوران

بدون شک نگارخانه فرهنگسرای نیاوران یکی از برترین نگارخانه‌های پایتخت و حتی کشور به شمار می‌رود. این نگارخانه از چهار طبقه تشکیل شده و دسترسی به آن با عبور از حیاط مرکزی مجموعه امکان پذیر است.

کافه گالری فرهنگسرای نیاوران

فکر کنید که بعد از تماشای یک تئاتر جذاب یا گالری گردی در فرهنگسرای نیاوران، در کافه کوچکش بنشینید و یک قهوه یا چای خوش عطر نوش جان کنید! هیجان انگیز است، نه؟ در این کافه بسیاری از هنردوستان به دور هم جمع می‌شوند و علاوه بر استراحت و چشیدن خوراکی‌های خوشمزه، از منظره جذاب باغ فرهنگسرا نیز لذت می‌برند.

بخوانید از: بهترین کافه های تهران

 بخش اداری فرهنسگرای نیاوران

بخش اداری فرهنگسرای نیاوران از سه طبقه تشکیل شده و در آن بخش‌های مختلفی مانند واحد موسیقی، رایانه، گرافیک، هنرهای تجسمی، سینما و تئاتر، طرح و برنامه و … وجود دارد.

رویدادهای فرهنگسرای نیاوران

رویدادهای فرهنگسرای نیاوران به چند دسته هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، موسیقی و گرافیک تقسیم می‌شوند. در این مجموعه همچنین فعالیت‌هایی مانند نشر کتاب، تفسیر و ترجمه قرآن کریم، نمایش عروسکی و سمینارهای مختلف با موضوعات گوناگون برگزار می‌گردد. بد نیست که بدانید اساتید معروفی مانند دکتر محمود دولت‌آبادی، قطب‌الدین صادقی، محمود فرشچیان، رضا فاضلی و … نیز در این مجموعه به تدریس پرداخته‌اند.

برخی از مهم‌ترین رویدادهای این مجموعه شامل دوره دو سالانه سفال ایران، نشست‌های تخصصی شعر موسوم به سه‌شنبه‌های شعر نیاوران، دوره دوازدهم جشنواره موسیقی جوان و نمایشگاه گروهی هنرمندان پیشکسوت ایرانی با حضور طاها بهبهانی (نقاش و مجسمه ساز)، ایران درودی (نقاش)، ناصر هوشمند وزیری (مجسمه ساز)، حسین نوری (نقاش و نویسنده) و علی فرامرزی (نقاش)، می‌شوند.

مجسمه‌های فرهنگسرای نیاوران

بدون اغراق مجسمه‌های فرهنگسرای نیاوران به اندازه خود فرهنگسرا شهرت و محبوبیت دارند. در این مجموعه سه مجسمه انسانی دیده می‌شوند که هر یک حالتی از فعالیت‌های روزمره انسانی را به خود گرفته‌اند. این مجسمه‌ها آثار مجسمه ساز و نقاش مشهور ایرانی، «پرویز تناولی» هستند که به درخواست دوست و همکار خود کامران دیبا، ساخته شده‌اند.

ایده دیبا برای سفارش مجسمه‌ها هم بسیار جالب توجه است. او در تکمیل ساخت این بنا تصمیم داشت تا معماری فرهنگسرا را با زندگی روزمره مردم تلفیق کند. تا پیش از این، مجسمه‌ها و آثار هنری در موزه‌ها و فضاهای هنری نگهداری می‌شدند و دور از دسترس مردم قرار داشتند. اما بعد از اجرای ایده خلاقانه دیبا، مردم می‌توانستند به این مجسمه‌ها نزدیک شوند و حتی با آنها عکس بگیرند! وبسایت فرهنگسرای نیاوران

جاذبه های گردشگری اطراف فرهنگسرای نیاوران

موقعیت فرهنگسرای نیاوران به گونه‌ای است که بازدیدکنندگان می‌توانند علاوه بر سر زدن به این بنای شگفت انگیز، از دیگر مکان‌های تاریخی و تفریحی اطراف آن نیز دیدن کنند. در ادامه برخی از جاهای دیدنی نزدیک به این مجموعه را به شما معرفی می‌کنیم:

کاخ نیاوران

همانطور که اشاره کردیم، فرهنگسرای نیاوران در نزدیکی کاخ نیاوران ساخته شده است. کاخ نیاوران، باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار است که در نیزاری در محل کنونی‌اش احداث شد و به همین دلیل آن را «نی آوران» نامیدند. محمدشاه قاجار هم در این باغ بنای کوچکی بنا کرد و بعدها ناصرالدین‌شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این منطقه ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد، عمارت کوشک احمدشاهی است. کاخ نیاوران در دوران پهلوی اقامتگاه تابستانی محمدرضا شاه پهلوی بود و امروز به‌عنوان موزه در معرض دید عموم قرار دارد.

بازار تجریش و امامزاده صالح

این بازار از یک طرف به میدان تجریش و از سمت دیگر به امام‌زاده صالح دسترسی دارد. بازار تجریش که بازار تاریخی شمیران محسوب می‌شود، همچنان بافت قدیمی خود را حفظ کرده و یکی از جاهای دیدنی مناطق شمالی تهران به حساب می‌آید. بازاری که در آن همه چیز، از شیر مرغ تا جانِ آدمیزاد پیدا می‌شود و به صورت سرپوشیده دو محله سرپل و تجریش را به هم وصل می‌کند.

بخوانید از: تفریحات تهران

پارک نیاوران

پارک نیاوران دقیقا در مقابل فرهنگسرای نیاوران واقع شده است. پارکی با معماری پلکانی که با انبوهی از درختان سرسبز احاطه شده و به دلیل آب‌نماها و حوض‌های بزرگش، جلوه دیدنی و تماشایی دارد. لیست کامل و مشخصات بهترین پارک های تهران را از بلاگ شب بخوانید.

پارک جمشیدیه

پارک جمشیدیه با وسعتی حدود ده هکتار، از جمله فضاهای سبز بکر در شمال تهران است که آخر هفته‌ها با انبوهی از گردشگران دیده می‌شود. درختان کهنسال و قدیمی پارک جمشیدیه، این بوستان را به یکی از ریه‌های اصلی شهر تهران تبدیل کرده‌اند. دریاچه مصنوعی، آمفی تئاتر، بوستان سنگی و نمایشگاه‌های مختلف از دیگر امکاناتی هستند که در این پارک وجود دارند.

مرکز خرید اطلس مال

اگر از تهران گردی خسته شدید و دوست داشتید بعد از سر زدن به فرهنگسرای نیاوران کمی هم در بازارهای این منطقه پرسه بزنید، ما به شما مرکز خرید اطلس مال را معرفی می‌کنیم. اطلس مال یکی از جدیدترین و مدرن‌ترین مراکز خرید تهران است که در مجاورت پارک نیاوران قرار دارد. این مجتمع تجاری اداری تفریحی، از بوتیک‌ها و مغازه‌های متنوع و کوچک و بزرگ تشکیل شده و با معماری منحصر به فرد و جذاب به چشم می‌آید. تا یادمان نرفته است بگوییم که چند کافه جذاب هم در این مرکز خرید مشغول فعالیت هستند و خوراکی‌ها و غذاهای رژیمی و خوشمزه‌شان را با بهترین کیفیت سرو می‌کنند.

برای مشاهده و اجاره بوم گردی کلیک کنید.

هزینه بلیط فرهنگسرای نیاوران و ساعات دسترسی

فرهنگسرای نیاوران هر روز از ساعت ۱۰ صبح الی ۲۲ شب باز است. این مجموعه در ایام ماه مبارک رمضان نیز از ساعت ۹ الی ۱۸ خدمات خود را به مراجعان ارائه می‌نماید. شما همچنین می‌توانید برنامه‌های مختلف در فرهنگسرای نیاوران را از سایت این مجموعه مشاهده کنید.

تلفن فرهنگسرای نیاوران: ۰۲۱۳۳۹۶۶۰۵۵ – ۰۲۱۳۸۵۱۱

شماره تماس بخش‌های فرهنگسرای نیاوران

شماره تماس واحد موسیقی: ۲۲۸۰۲۲۴۹

شماره تماس واحد هنرهای تجسمی: ۲۲۸۰۱۱۴۶

شماره تماس واحد هنرهای نمایشی فرهنگسرای نیاوران: ۲۲۲۹۵۸۱۷

شماره تلفن واحد گرافیک فرهنگسرای نیاوران: ۲۲۸۰۲۸۲۵

کلام آخر، فرهنگسرای نیاوران یک بنای شگفت انگیز از معماری نوین

در این مقاله با شما از فرهنگسرای نیاوران و بنای شگفت انگیزش صحبت کردیم، تاریخچه آن را بررسی نمودیم و درباره بخش‌های مختلف و معماری آن به گفتگو پرداختیم. امیدواریم با خواندن این مطلب به شناخت خوبی از این مجموعه جذاب تاریخی، فرهنگی، هنری رسیده باشید. اگر فرصت و فراغتی دارید پیشنهاد می‌کنیم تا حتما در رویداد‌های متنوع آن شرکت کنید و علاوه بر تجربه لحظات ناب، از معماری این بنا نیز لذت ببرید.

سوالات متداول درباره فرهنگسرای نیاوران

فرهنگسرای نیاوران کجاست؟

فرهنگسرای نیاوران در تهران، خیابان پاسداران، مقابل پارک نیاوران واقع شده است.

چطور می‌توان با مترو به فرهنگسرای نیاوران رفت؟

بهترین مسیر مراجعه به میدان قدس از طریق مترو یا اتوبوس‌های بی‌آرتی است. بعد از میدان قدس باید راهی میدان نیاوران شوید تا خودتان را به این مجموعه برسانید.

ساعت کاری فرهنگسرای نیاوران چه زمانی است؟

فرهنگسرای نیاوران هر روز از ساعت ۱۰ الی ۲۲ فعالیت می‌کند.