فهرست مطالب
در میان تمام خانه‌های قاجاری که از گذشته به یادگار مانده‌اند، عمارت مسعودیه جورِ دیگری از تاریخ استخوان دارِ گذشته صحبت می‌کند. یک لحظه فکرش را بکنید! این عمارت درست در دلِ همین تهرانِ خودمان قرار گرفته و روزگاری بزرگترین حوادث تاریخ در آن رخ داده است.
اجازه دهید تا اصل مطلب را در ادامه به شما توضیح دهیم و بگوییم که چرا عمارت مسعودیه از بناهای ارزشمند دوران قاجار است.
برای مشاهده و اجاره روزانه خانه در تهران کلیک کنید
معرفی عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه از آن بناهای قدیمی پایتخت است که تاریخ ساختش به اواخر دوران قاجار و سال سال ۱۲۹۵ هجری قمری برمی‌گردد. عمارتی که از دو قسمت اندرونی و بیرونی تشکیل شده و دور تا دورش را باغی بزرگ با خصوصیات باغ‌های پردرخت و سرسبز ایرانی احاطه کرده است. در این مجموعه هفت عمارت وجود دارد كه هر یک به وسیله حیاط‌هایی به یكدیگر متصل شده‌اند.
از آنجا که این عمارت به دستور فرزند ارشد ناصرالدین شاه، «مسعود میرزا» ساخته شده بود، نام آن را مسعودیه گذاشتند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید عمارت مسعودیه تا سالها پیش ناشناخته بود و کسی از حضورش آن هم در یکی از خیابان‌های شلوغ پایتخت خبری نداشت.
با این حال از اواخر سال ۱۳۹۰، پژوهش‌های باستان‌شناختی در محوطه و بنای قاجاری این عمارت آغاز شد و کمی بعد امکان بازدید از آن برای عموم مهیا گشت. در حال حاضر عمارت مسعودیه یکی از جذاب‌ترین دیدنیهای پایتخت به حساب می‌آید و آخر هفته‌ها، یکی از پاتوق‌های اصلی علاقه‌مندان به بناهای تاریخی است.
عمارت مسعودیه کجاست؟
عمارت مسعودیه در بافت مرکزی پایتخت قرار گرفته و نشانی دقیقش در میدان بهارستان و در ضلع جنوب غربی خیابان اکباتان است.
بخوانید از: معرفی جاذبه‌های تاریخی تهران
دسترسی به عمارت مسعودیه
اگر قصد دارید برای دسترسی به عمارت مسعودیه از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید می‌توانید به سراغ مترو، اتوبوس و خطوط تاکسی بروید.
مترو
ساده‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین راه برای دسترسی به عمارت مسعودیه استفاده از مترو تهران است. می‌توانید از طریق خط دو مترو به ایستگاه ملت رفته و پس از خروج از ایستگاه در خیابان ملت، راهی خیابان اکباتان شوید. ورودی عمارت مسعودیه در این خیابان قرار دارد.
همچنین می‌توانید در ایستگاه مترو بهارستان پیاده شده و ضلع جنوب غربی میدان بهارستان را پیش بگیرید تا در خیابان اکباتان به ورودی عمارت مسعودیه برسید. فراموش نکنید که مسیر دوم نسبت به مسیر اول مسافت بیشتری دارد.
اتوبوس
خط اتوبوسرانی میدان بهارستان-میدان جمهوری سرراست‌ترین مسیر برای دسترسی به عمارت مسعودیه با اتوبوس است.
تاکسی
اگر می‌خواهید با تاکسی عازم عمارت مسعودیه شوید، باید از خطوطی استفاده کنید که شما را به خیابان انقلاب می‌برند. می‌توانید از خیابان انقلاب یک تاکسی دیگر به سمت میدان بهارستان گرفته و بعد از پیاده شدن در بهارستان، با یک پیاده‌روی کوتاه خودتان را به عمارت مسعودیه برسانید.
تاریخچه عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه پیش از هر چیز، باغی سرسبز و بزرگ بود که به دستور فتحعلی‌شاه قاجار در بخش خارجی خندق شمالی تهران ساخته شد. باغی سرسبز و پردرخت که مساحتی نزدیک به ۴ هزار متر مربع داشت و در آن خبری از هیچ ساختمان و بنایی نبود.
این باغ در سال ۱۲۵۱ هجری شمسی توسط مسعود میرزا، فرزند ارشد ناصرالدین شاه که در آن زمان حاکمیت اصفهان را بر عهده داشت خریداری شد. در سال ۱۲۵۶ ساخت بنای عمارت توسط معمار معروف آن زمان، رضا قلی‌خان (سراج الملک) آغاز گشت.
عمارت مسعودیه در طول سال‌های عمر خود شاهد وقایع بسیار زیادی بود. این بنا در جریان جنبش مشروطه به یکی از پایگاه‌های مشروطه‌خواهان و مخالفان محمدعلی شاه تبدیل شده بود. پس از واقعه بهارستان، عمارت مسعودیه به همراه خانه ظهیرالدوله و سایر مشروطه‌خواهان به رگبار بسته شد.
عمارت مسعودیه در زمان پهلوی و پس از انقلاب
در دوران پهلوی اول، رضاشاه عمارت مسعودیه را خریداری و آن را به وزارت فرهنگ و معارف و اوقاف هدیه کرد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید وزارت آموزش و پرورش از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۷۷ خورشیدی در این مجموعه قرار داشت. در این زمان چهره‌های بزرگی مانند ملک الشعرای بهار، پرویز خانلری و دکتر حسابی در عمارت مسعودیه به فعالیت‌های فرهنگی مشغول بودند.
در فاصله سال‌های ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳، از عمارت مسعودیه برای مدت کوتاهی به عنوان دانشکده افسری استفاده شد. سرانجام در سال ۱۳۷۶ وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد واگذاری عمارت مسعودیه به سازمان میراث فرهنگی را داد و این به معنای پایان همکاری آن با این وزارتخانه بود.
در سال ۱۳۸۹ سازمان میراث فرهنگی این مجموعه را به مدت ۳۰ سال به یک شرکت خصوصی واگذار کرد و از آن زمان تا امروز بازدید از آن برای عموم در دستور کار قرار گرفت.
داستان زندگی مسعود میرزا
مسعود میرزا ملقب به ظل‌السلطان، شاهزادهٔ قاجار و بزرگترین پسر بالغ ناصرالدین‌شاه بود. با اینکه وی چهارمین پسر ناصرالدین‌شاه بود، اما به دلیل مرگ نابهنگام برادران بزرگترش عملاً به عنوان پسر ارشد ناصرالدین شاه معرفی شد. این شاهزاده حدود 34 سال حاکم اصفهان بود؛ با این حال می‌خواست تا با ساخت عمارت مسعودیه، اقامتگاهی مناسب در سفر به تهران داشته باشد.
مسعود میرزا در ۴۵ سالگی و اندکی پیش از زوال قاجاریه چشم از جهان فرو بست. وی عمارت مسعودیه تهران را به دختر صدراعظم، همدم السلطنه فروخت. همانطور که گفتیم بعدها رضاشاه این عمارت را از همدم السلطنه خرید و به وزارت معارف وقف کرد.
بخوانید از: بازمانده تاریخ چند 100 ساله در شلوغی شهر؛ بازار بزرگ تهران
بخش‌های عمارت مسعودیه
عمارت مسعودیه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر یک از آنها حال و هوای تاریخی منحصر به فردی دارند. در ادامه این بخش‌ها را به اختصار توضیح داده و به شما می‌گوییم که هر کدام چه ویژگی‌های منحصر به فردی دارند:
حیاط و عمارت سید جوادی
«سید جوادی» حکیمی از نزدیکان مسعود میرزا بود و در یکی از شکارهایش جان این شاهزاده را نجات داد. به پاس قدردانی از وی، عمارتی در بنای مسعودیه ساخته و به عنوان پاداش به وی داده شد. در حال حاضر ا این مجموعه را با عنوان اتاق وزیران نیز معرفی می‌کنند.
عمارت دیوانخانه
اصلی‌ترین بخش عمارت مسعودیه، عمارت دیوانخانه است که از آن برای پذیرایی از مهمانان ویژه استفاده میشده است. این ساختمان مرکزی به آینه کاری‌ها و گچ‌بری‌های هنرمندانه آراسته شده و فضای دلنشینی دارد.
بخوانید از: معرفی موزه خودروهای تاریخی تهران
عمارت سفره خانه
در این فضای باز جشن‌ها، مهمانی‌ها و رویدادهای مهم دوران قاجار برگزار میشده است.
حیاط خلوت عمارت مسعودیه
یکی از زیباترین بخش‌های عمارت مسعودیه، حیاط خلوت است که با حوضی پر آب و باغی از گل‌های رنگارنگ به چشم می‌آید.
بخوانید از: باغ ایرانی تهران کجاست؟ یادگار سبز مستوفی‌الممالک
صحن و عمارت مشیری
این عمارت برای مباشران مسعود میرزا (حبیب الله خان و محمد باقرخان) ساخته شده است.
عمارت سردر
از قدیمی‌ترین بخش‌های عمارت تاریخی مسعودیه، بنای سردر پیاده است که از معماری عمارت‌های دوران اول قاجار پیروی می‌کند. سردر پیاده از سه فضای متفاوت تشکیل شده است که هر یک با مقرنسی کاری‌های بسیار ظریف و کاشی‌کاری‌های هنرمندانه دیده می‌شوند.
بخوانید از: معرفی بهترین و معروف ترین موزه های تهران
عمارت سردر کالسکه‌رو
امکان دسترسی باغ عمارت به خیابان، از طریق سردر کالسکه رو میسر می‌شود. در حقیقت اهمیت این سردر بیشتر از هرچیز به عملکرد ناوبری‌اش برمی‌گردد.
تماشاخانه مسعودیه
در عمارت زیبای مسعودیه یک سالن تئاتر معروف به نام تماشاخانه هم وجود دارد که در آن نمایش‌های مختلفی رو به اجرا می‌رود. ظرفیت این سالن تئاتر ۲۰۰ نفر است.
عکاسخانه عمارت مسعودیه
یک بخش جذاب دیگر در این بنای تاریخی وجود دارد که می‌تواند فرصت خوبی برای ثبت خاطرات باشد. منظورمان بخش عکاسخانه است که در آن لباس‌های قاجاری به علاقه‌مندان داده شده و تصاویر جذاب و بامزه‌ای از آنها گرفته می‌شود.
کافه و رستوران مسعودیه
اگر از گشت و گذار در عمارت خسته شدید و دوست داشتید دقایقی در کافه‌ای بنشینید و یک جرعه قهوه خوش عطر و طعم بنوشید، می‌توانید به کافه رستوران مسعودیه مراجعه کنید که در حیاط اصلی مجموعه واقع شده است. در این رستوران انواع غذاهای خوشمزه و نوشیدنی‌های گوارا عرضه می‌شود.
فراموش نکنید که این کافه رستوران در روزهای آخر هفته و تعطیل شلوغ است؛ بنابراین بهتر است روزهای وسط هفته را برای مراجعه به آن انتخاب کنید. از آنجا که بخشی از این کافه در دست بازسازی قرار دارد، توصیه می‌کنیم که پیش از مراجعه با مسئولان آن در تماس باشید.
بخوانید از: بهترین کافه‌های تهران
محوطه باغ
بخشی از باغ عمارت زیبای مسعودیه سنگفرش شده و محیطی ایده‌ال را برای یک پیاده‌روی جذاب در طبیعتی سبز فراهم کرده است. باغ عمارت مسعودیه حوضی پر آب، درختانی قدیمی و گل‌های بیشماری دارد که هر یک جلوه‌ای خاص و منحصر به فرد به اینجا بخشیده‌اند.
معماری عمارت مسعودیه
فرقی نمی‌کند که یک معمار حرفه‌ای باشید یا سررشته‌ای از معماری نداشته باشید! به شما قول می‌دهیم که هنگام بازدید از عمارت قدیمی مسعودیه، نسبت به ویژگی‌های معماری بنای اینجا شگفت زده خواهید شد. عمارتی که دور تا دورش پر است از گچ‌کاری، کاشی‌کاری، تزئینات چوبی و شیشه‌های رنگی که ظرافت و اصالت بناهای قدیمی را فریاد می‌زنند.
این عمارت در زمینی به شکل ذوزنقه و به سبک بناهای سنتی ایرانی با دو قسمت اندرونی و بیرونی ساخته شد. تمام بخش‌های عمارت قدیمی مسعودیه، به همت معمار بزرگ آن زمان، رضا قلی‌خان (سراج الملک) و با همکاری تعداد دیگری از هنرمندان ایرانی احداث گشت.
از آنجا که در این زمان افراد تحصیل کرده به غرب و کشورهای اروپایی سفر می‌کردند، بخشی از معماری عمارت مسعودیه تحت تاثیر معماری اروپایی قرار گرفت. با این حال قسمت بزرگی از فضای اینجا همان معماری اصیل و قدیمی ایرانی را در ذهن تداعی می‌کند.
بخوانید از: جاهای دیدنی تهران
نکات مهم درباره عمارت مسعودیه
اگر عازم عمارت مسعودیه هستید، بهتر است که حواستان به این چند نکته ساده اما مهم باشد:
- بخش‌هایی از عمارت زیبای مسعودیه در حال مرمت و بازسازی هستند. به همین دلیل ممکن است در زمان بازدید شما ورود به مناطق خاصی از عمارت ممنوع باشد.
- فضای این عمارت بسیار بزرگ و است و به پایده‌روی احتیاج دارد. بنابراین اگر می‌خواهید از بیشتر بخش‌های اینجا دیدن کنید، همراه داشتن کفش مناسب پیاده‌روی را فراموش نکنید.
- امکان عکاسی در بیشتر بخش‌های عمارت وجود دارد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که برای ثبت تصاویر شگفت انگیز از این بنای تاریخی، دوربین عکاسی خود را به همراه داشته باشید.
- در این عمارت امکانات رفاهی مانند سرویس بهداشتی، رستوران و بوفه وجود دارد. با این حال برای پارک خودرو خود باید یک جای مناسب در کوچه پس کوچه‌های اطراف پیدا کنید.
در دیدنی های اطراف عمارت مسعودیه چه خبر است؟
عمارت تاریخی مسعودیه در یکی از محله‌های قدیمی تهران قرار گرفته است و به همین در اطرافش دیدنیهای متعددی وجود دارد. در ادامه برخی از بهترین جاذبه‌های نزدیک به این عمارت را به شما معرفی می‌کنیم:
باغ نگارستان واقع در بهارستان
باغ نگارستان یکی دیگر از باغ‌های قدیمی به مانده از دوران قاجار است که فاصله کمی تا عمارت تاریخی مسعودیه دارد. باغی که علاوه بر معماری منحصر به فردش، آثار گرانبها و منحصر به فردی را در دل خود جا داده و فرصت خوبی برای گشت و گذار در تاریخ به حساب می‌آید.
در باغ نگارستان همچنین نقاشی‌هایی از دوران سلطنت فتحعلی‌شاه وجود دارد که این پادشاه را با لباس‌های گران‌قیمت و باشکوهش به تصویر در‌آورده است.
خیابان سی تیر
خیابان سی تیر از قدیمی‌ترین خیابان‌های تهران است که در نزدیکی عمارت تاریخی مسعودیه واقع شده و به دلیل کافه و رستوران‌های متنوعش محبوبیت فراوانی دارد. گذرگاهی سنگفرش شده و سرشار از زندگی که در سال‌های اخیر، یکی از پاتوق‌های اصلی جوانان و علاقه‌مندان به غذاهای خیابانی به شمار می‌رود.
در این خیابان هر غذایی که فکر کنید پیدا می‌شود. از فست فودها و ساندویچ‌های پر از مخلفات گرفته تا انواع آش و کباب و غذاهای سنتی ایرانی. در این محدوده همچنین بوفه‌های سیار و غرفه‌های کوچک، انواع و اقسام خوراکیها و تنقلات مانند آبمیوه، بستنی و قهوه‌های خوش عطر و طعم را عرضه می‌کنند.
خوشبختانه در این گذرگاه تاریخی برای همه سلیقه‌‌ها و با هر رنج قیمتی، از ارزان تا گران، خوشمزه‌ترین خوراکیها طبخ می‌گردد. بد نیست که بدانید حدود ۱۰۰ کافه و رستوران سیار و دکه غذا فروشی در خیابان سی تیر وجود دارند که علاوه بر پذیرایی از گردشگران، باعث اشتغال‌زایی طیف وسیعی از جوانان خوش ذوق پایتخت شده‌اند.
بخوانید از: بهترین سوغات تهران
کاخ گلستان
بگذارید تا تاریخ گردی را با یکی از جذاب‌ترین و دیدنی‌ترین بناهای قدیمی تهران یعنی کاخ گلستان ادامه دهیم. عمارتی باستانی و شگفت انگیز که بی‌اغراق هر گردشگر و مسافر داخلی و خارجی، آرزوی سر زدن به آن و کشف ناشناخته‌هایش را در سر می‌پروراند.
علاوه بر طبیعت سبز و حیاط دلنشین کاخ گلستان، معماری منحصر به فرد، آینه کاری‌های هنرمندانه، کاشی‌کاری و طلاکاری‌های جذاب و دلنشین این بنای باستانی بسیار دیدنی و جذاب است! بد نیست که بدانید کاخ گلستان تا عمارت تاریخی مسعودیه تنها 3 کیلومتر متر فاصله دارد و دسترسی به آن با یک پیاده‌روی ده دقیقه‌ای به راحتی امکان پذیر خواهد بود!
موزه هنرهای ملی
نخستین موزه رسمی ایران، موزه ایران باستان یا موزه ملی ایران است که در فاصله ۲ دقیقه‌ای از پارک شهر تهران قرار دارد. مجموعه‌ای که با داشتن بیش از ۳۰۰ هزار اشیای به دست آمده از دوران مختلف تاریخی کشور، یکی از کامل‌ترین موزه‌های باستانی ایران به شمار می‌رود.
اشیا و آثار تاریخی موزه ملی ایران در دو بخش «موزه ایران باستان» و «موزه باستان شناسی و هنر اسلامی» نگهداری می‌شوند. آثاری که شامل اشیا به جا مانده از دوران پارینه سنگی تا پیدایش نخستین تمدن‌ها در ایران و حکومت‌های پس از آن هستند.
موزه آبگینه
در موزه آبگینه گنجینه‌ای از قدیمی‌ترین آثار سفالی و شیشه‌ای ایران نگهداری می‌شود. در این مجموعه پنج تالار بزرگ وجود دارد که بیش از دو هزار اثر باستانی از دوره‌های مختلف تاریخی ایران در آنها به نمایش در آمده‌اند. بنای موزه آبگینه با الهام از سبک معماری مدرن اروپایی و ایرانی ساخته شده است و شما را به یاد ساختمانهای روسی می‌اندازد.
ساعات بازدید و بلیط عمارت مسعودیه
برای بازدید از عمارت تاریخی مسعودیه می‌توانید هر روز به جز روزهای سوگواری، بین ساعات ۸ تا ۱۶ به آن مراجعه کنید. در حال حاضر بهای بلیط این عمارت پنجاه هزار تومان است.
کلام آخر
در این مطلب با شما از عمارت تاریخی مسعودیه صحبت کردیم و به اختصار درباره این اثر شگفت انگیز پایتخت توضیه دادیم. جزئیات هنرمندانه در ساخت این بنای منحصر به فرد آنقدر زیبا و چشم نواز است که بدون اغراق از آن به عنوان یکی از یادگارهای پرافتخار پایتخت یاد خواهید کرد. بار دیگر به شما یادآوری می‌کنین که اگر می‌خواهید به تهران بیایید و سری هم به این عمارت دیدنی بزنید، می‌توانید از سایت شب برای پیدا کردن اقامتگاه، خانه، سوئیت و آپارتمان کمک بگیرید.
سوالات متداول
عمارت مسعودیه کجاست؟
عمارت مسعودیه در میدان بهارستان و در ضلع جنوب غربی خیابان اکباتان قرار دارد.
قدمت عمارت مسعودیه به چه زمانی بازمی‌گردد؟
عمارت مسعودیه از بناهای بازمانده از دوره قاجار است.
چگونه با مترو به عمارت مسعودیه برویم؟
می‌توانید از طریق خط دو مترو به ایستگاه ملت رفته و پس از خروج از ایستگاه، راهی خیابان اکباتان شوید. ورودی عمارت مسعودیه در این خیابان قرار دارد. همچنین می‌توانید در ایستگاه مترو بهارستان پیاده شده و ضلع جنوب غربی میدان بهارستان را پیش بگیرید تا در خیابان اکباتان به ورودی عمارت مسعودیه برسید. فراموش نکنید که مسیر دوم نسبت به مسیر اول مسافت بیشتری دارد.
ساعات بازدید عمارت مسعودیه چه زمانی است؟
برای بازدید از عمارت تاریخی مسعودیه می‌توانید هر روز به جز روزهای سوگواری، بین ساعات ۸ تا ۱۶ به آن مراجعه کنید.
