همه چیز درباره مسجد نصیر الملک؛ مسجد هزار رنگ شیراز

مسجد نصیر الملک یک اثر هنری شگفت انگیز است! این را فقط ما نمی‌گوییم. هرکس که سری به مسجد صورتی شیراز بزند یا حتی عکس‌های آن را ببیند، به خوبی می‌فهمد که با یک شاهکار هنری بی‌مثل و مانند روبه‌رو است. بنایی شگفت انگیز که هر گوشه‌اش حرف و سخنی ناب برای گفتن دارد.

امروز سری به مسجد نصیر الملک می‌زنیم و با شما از این عبادتگاه پر نقش و رنگ شیراز بیشتر صحبت می‌کنیم:

برای رزرو سوئیت در شیراز کلیک نمایید

معرفی مسجد نصیر الملک

مسجد نصیر الملک احتیاجی به معرفی ندارد. اصلا به هرکس که درباره مسجد صورتی شیراز بگویید، به سرعت می‌فهمد که منظور شما همان مسجد نصیرالملک است که نور خورشید با گذر از پنجره‌های رنگی‌اش، همه جا را مثل رنگین کمان رنگی می‌کند.

با این حال شاید شما هم با جزئیات و تاریخچه این مسجد آنقدر که باید، آشنایی نداشته باشید. پس بگذارید تا بگوییم که این مسجد، یکی از یادگاریهای به جا مانده از دوران قاجار است و تاریخ ساختش به صد سال پیش برمیگردد. مسجدی که در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های شیراز واقع شده و محبوبیت زیادی بین گردشگران داخلی و خارجی دارد.

بخوانید از: هرآنچه باید درباره حرم شاهچراغ شیراز بدانید

مسجد نصیر الملک کجاست؟

همانطور که گفتیم مسجد نصیر الملک در یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های شیراز یعنی خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد. محله‌ای که مسجد نصیر الملک در آن ساخته شده، محله گود عربان است که آن را از محله‌های استخوان دار و بسیار قدیمی شهر معرفی می‌کنند.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید محله گود عربان یکی از محله‌های اصلی شیراز در دوران قاجار بوده و در آن به جز مسجد نصیرالملک، بناهای منحصر به فرد و تاریخی دیگری مثل خانه نصیرنظام، کاخ قوام الملک، حرمسرای زینت الملک، آرامگاه شيخ روزبهان و حسينيه قوام ساخته شده است.

بخوانید از: بهترین اقامتگاه‌های بومگردی شیراز

تاریخچه مسجد نصیر الملک

اجازه دهید تا کمی به عقب برگردیم و به شما بگوییم که اصلا داستان ساخت مسجد نصیر الملک از کجا شروع شد! «میرزا حسنعلی خان نصیرالملک» از خانواده مشهور قوام شیرازی و پسر قوام الملک بود و از اعیان و اشراف دوره قاجاریه به شمار ‌‌می‌رفت. او در زمان سلطنت ناصرالدین شاه، حکومت شیراز و فارس را برعهده داشت و به عنوان حاکمی عادل و با انصاف شناخته می‌شد.

میرزا حسنعلی خان نصیرالملک در سال ۱۲۵۵ خورشیدی دستور ساخت مسجد صورتی شیراز را صادر کرد. احداث مسجد نصیر الملک به همت «استاد حاج محمدحسن معمار» و «میرزا رضا کاشی‌گر» آغاز شد و ساخت آن چیزی حدود ۱۲ سال طول کشید.

کاشی‌های صورتی و شیشه‌های رنگی معروف مسجد هم چند سال بعد و به همت استاد حاج میرزا طراحی و نصب گشت و مسجد نصیر الملک با بنای امروزی‌اش به یکی از زیباترین زیارتگاه‌های شیراز تبدیل شد.

بخوانید از: شکوه و عظمت ایران باستان در تخت جمشید شیراز 

معماری مسجد نصیرالملک

یکی از عواملی که مسجد صورتی شیراز را به زیباترین مسجد شیراز و حتی ایران تبدیل کرده، معماری منحصر به فرد آن است. پس بد نیست که نگاهی به ویژگی‌های معماری این مسجد بیندازیم و ببینیم که ویژگی‌های شاخص مسجد نصیرالملک دقیقا شامل چه چیزهایی می‌شود.

مسجد نصیرالملک در زمینی به وسعت ۲۸۹۰ متر مربع بنا شده و زیربنایش حدود ۲۲۱۶ متر مربع است. مسجدی که در ساختش از مصالح مختلفی مثل چوب، کاشی‌های هفت رنگ، آجر و… استفاده شده است. مسجد صورتی شیراز برخلاف دیگر مساجد ایران، گنبد ندارد و به همین دلیل بسیاری آن را یک بنای مذهبی شخصی معرفی می‌کنند.

شهرت اصلی معماری مسجد نصیرالملک، به کاشی‌کاری‌ها و مقرنس‌کاری‌های هنرمندانه آن برمی‌گردد. انتخاب رنگ صورتیِ غالب در کاشی‌کاری‌های مسجد نیز به زیبایی آن افزوده و این زیارتگاه را به یکی از متفاوت‌ترین مساجد ایران تبدیل کرده است. استفاده از شیشه‌های رنگی نیز از دیگر نکات شگفت انگیز در این مسجد به شمار می‌رود.

بخوانید از: معرفی آرامگاه‌ های تاریخی شیراز

بخش‌های مختلف مسجد نصیرالملک

مسجد نصیرالملک از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه هر یک را به اختصار توضیح می‌دهیم:

سردر ورودی مسجد نصیرالملک

مسجد نصیرالملک از دو ورودی تشکیل شده است که به کوچه جنوبی و امامزاده زنجیری منتهی میشوند. با این حال ورودی اصلی، با یک دربِ بزرگ چوبی به چشم می‌آید که در قسمت بالاییِ آن شعری از شوریده شیرازی نصب شده است.

اما جذابیت اصلی این ورودی، طاق نمای بزرگ آن است که سقفش با مقرنس‌کاری و کاشی‌کاری‌های حیرت انگیز دیده می‌شود. بیشتر این این کاشی‌ها به رنگ صورتی و آبی هستند و با نقش‌هایی هنرمندانه از گل سرخ و زنبق تزئین شده‌اند.

هشتی

از درِ ورودی مسجد نصیر الملک که عبور کنید، به هشتی مسجد می‌رسید که فضای نیمه تاریکی دارد. این فضا به کمک نورِ محدودی که از درگاه یا پنجره مشبک می‌گذرد روشن می‌شود. هشتی مسجد صورتی شیراز با آجر ساخته شده و مثل سر در ورودی، با یک طاق کاشی کاری شده و شعری از سعدی به چشم می‌آید.

طاق مروارید

مسجد نصیر الملک از دو ایوان شمالی و جنوبی تشکیل شده است؛ با این حال این دو ایوان شباهت چندانی به هم ندارند و ایوان شمالی از نظر معماری جذابیت‌های بیشتری دارد. ایوان شمالی شامل سه نیم طاق در سه ضلع مختلف می‌شود که طاق میانی آن با انبوهی از مقرنس‌کاری و کاسه‌سازی به چشم می‌آید.

این طاق به دلیل داشتن تورفتگی‌های متعدد در قسمت سقف خود که شبیه مروارید است، به نام طاق مروارید نیز شناخته می‌شود. روی طاق مروارید آیات قرآنی و احادیث مختلف نیز نوشته شده و دورتادورش با کاشی‌های هفت رنگ تزئین شده است.

بد نیست که بدانید برای جلوگیری از تخریب بنای این مجموعه، در لابه‌لای آجرهای بدنه این طاق چوب‌های کوچک و بزرگ مختلفی کار گذاشته‌اند.

جهت مشاهده و اجاره بوم گردی کلیک کنید

حیاط و نمای مسجد

حیاط مسجد نصیر الملک از آن حیاط‌های قدیمی و دلنواز است که قدم زدن در آن حال و هوای خاصی دارد. درست در وسط حیاط، حوضی پر آب قرار گرفته که در روزهای گرم بهار و تابستان، با گل‌های کوچک و بزرگ شمعدانی به چشم می‌آید.

امامزاده زنجیری

امامزاده زنجیری در حقیقت یکی از نوادگان امام سجاد است که آرامگاهش در شمال شرقی مسجد نصیرالملک و در حیاطی کوچک قرار دارد. بنای این امام‌زاده در دوران صفویه ساخته شده و بخش‌هایی از آن نیز در زمان زندیه و قاجار به مرمت رسیده است.

دالان یا راهرو مسجد

دالان یا راهرو، از جمله جاذبه‌های معماری مسجد نصیر الملک است که هشتی را به حیاط متصل می‌کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید کاربری دالان در قدیم به این صورت بوده که فرد را از هشتی به فضایی تاریک هدایت میکرده و با رساندن او به حیاط، او را غرق در نور و روشنی میساخته است.

بخوانید از: معرفی مساجد تاریخی شیراز؛ زیبارویان هزار رنگ و باستانی 

گاو چاه

بگذارید تا پیش از هر چیز فلسفه گاوچاه در بناهای قدیمی را با شما در میان بگذاریم. در روزگار گذشته که آبِ لوله کشی مثل امروز وجود نداشت، مردم در بناها و خانه‌های وسیع خود برای تامین آب از چاه استفاده می‌کردند. با این حال بیرون آوردن سطل بزرگ از چاه عمیق آب، کاری سخت و دشوار بود و به نیروی زیادی احتیاج داشت.

به همین دلیل مردمِ قدیم برای بیرون کشیدن آب از چاه، از گاو یا حیوانات دیگر کمک می‌گرفتند. گاوچاه هم محلی بوده است که این حیوانات در آن نگهداری میشدند. گاو چاه مسجد نصیرالملک در شبستان شرقی این بنا قرار گرفته و فضایی متفاوت برای بازدید دارد.

بخوانید از: بهترین مراکز خرید و بازارهای شیراز

شبستان اصلی (غربی)

شبستان غربی همان بخش رنگارنگ و چشم نواز مسجد نصیر الملک است که بسیاری برای دیدن بازی نورها در آن سر و دست می‌شکنند. این بخش از مسجد نصیرالملک از هفت پنجره‌ بزرگ با قاب‌های چوبی و شیشه‌های رنگی تشکیل شده است که نور را به طرز شگفت انگیزی به فضای داخلی می‌تابانند. شیشه‌های آبی، سبز، زرد و قرمز که همه قدیمی هستند و برخی از آنها از خانه‌های تاریخی دیگر جمع آوری شده‌اند.

البته فقط نورهای رنگارنگ اینجا نیست که شبستان غربی را تا این حد دلپذیر و تماشایی کرده است. از سقف تا پنجره و ستون‌های شبستان غربی به کاشی‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های هنرمندانه مزین شده که هر کدام اشکالی از گل و بوته و آیه‌هایی نوشته شده با خط ثلث را به نمایش گذاشته‌اند.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید سنگ‌های این ستون‌ها از کوه‌های اطراف شیراز جمع آوری و حجاری شده‌اند.

بخوانید از: معرفی باغ ارم شیراز؛ بهشت راستین ایرانی 

شبستان شرقی

درست است که در شبستان شرقی خبری از انفجار رنگ‌ها نیست، اما در اینجا هم جذابیت‌های معماری منحصر به فردی وجود دارد که با شبستان غربی برابری می‌کند. مثلا سقف این شبستان با کاشی‌های کوچک تزیین شده که هر یک با نقش‌های محدودی از گل‌ و‌ بته، حروف اسلیمی و چند آیه از آیات قرآن به خط ثلث عالی دیده می‌شوند.

معماری این شبستان که با نام شبستان زمستانی نیز معرفی می‌شود، تا حد زیادی الهام گرفته از مسجد وکیل و مسجد مشیر شیراز است. هشت درگاه کوچک و کم‌ نورگیر هم برای جلوگیری از ورود آفتاب در روزهای تابستان تعبیه شده که به داخل شبستان باز می‌شوند.

در دیوار شرقی شبستان سکوهایی برای نشستن وجود دارد که برای مطالعه و بحث طلاب ایجاد شده‌اند. در حال حاضر شبستان شرقی به موزه اوقاف تبدیل شده و در بخش‌هایی از آن تصاویری از خیرین شیراز به نمایش گذاشته شده است.

بخوانید از: زیباترین باغ‌های شیراز کدامند؟

جاذبه‌های نزدیک کدام است؟

حالا که تا مسجد صورتی شیراز آمده‌اید، بد نیست که بعد از گشت و گذار در این بنای پر رنگ و نور از جاذبه‌های اطراف آن نیز بازدید کنید:

نارنجستان قوام

نارنجستان قوام همان باغ بزرگ، پر درخت و سرسبز شیراز است که هر کسی را برای تماشا و گردش وسوسه می‌کند. این باغ که در فاصله ۳۵۰ متری از مسجد نصیر الملک قرار گرفته، تاریخ ناب و طبیعت بکر شیراز را به درستی به نمایش می‌گذارد.

مجموعه نارنجستان نزدیک به  ۳۵۰۰ متر مربع مساحت دارد و علاوه بر طبیعت سرسبز و زیبایش از دو بنای اصلی و چند بنای قدیمی تشکیل شده است. بد نیست که بدانید دو بنای اصلی باغ به آینه‌کاری، منبت‌کاری، آجرکاری، معرق‌کاری، حجاری، گچ‌بری و مقرنس‌کاری مزین شده و به کمک یک راه تونل مانند به یکدیگر وصل می‌شوند.

نشانی باغ نارنجستان قوام

خیابان لطفعلی خان زند، محله بالاکفت، خیابان سنگ دقیقی‌ها، نارنجستان قوام

مدرسه خان شیراز

مدرسه خان یکی از قدیمی‌ترین مدارس شیراز است که ساخت آن را به دوران صفویه نسبت می‌دهند. این مدرسه با مسجد نصیرالملک ۶۵۰ متر فاصله دارد و درست مانند این مسجد، با معماری منحصر به فرد و مقرنس‌کاری‌های هنرمندانه به چشم می‌آید. مدرسه خان اکنون به‌ عنوان حوزه علمیه مدیریت می‌شود.

آدرس مسجد خان شیراز

محله بازار شیراز، خیابان غدیر، خیابان لطفعلی خان زند

بخوانید از: جاهای دیدنی شهر شیراز

مسجد وکیل

حالا که تا مسجد نصیر الملک آمدید، بد نیست که سری هم به مسجد وکیل بزنید که در فاصله یک کیلومتری از این جاذبه دیدنی قرار گرفته است. مسجد وکیل از دیگر زیارتگاه‌های دیدنی شیراز است و همانطور که از نامش پیداست، تاریخ احداث و ساختش به زمان زندیه مربوط می‌شود. مسجدی با آجرکاری‌های ظریف و هنرمندانه، رنگ‌های متنوع، کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و خطوط معماری و میناکاری که از یک اثر هنری حکایت می‌کنند.

آدرس مسجد وکیل

خیابان طالقانی شیراز، جنب بازار وکیل

بازار و مسجد وکیل

اگر تصمیم دارید تا به یکی از قدیمی‌ترین بازارهای شیراز سر بزنید و چند سوغاتی جمع و جور و هیجان انگیز از این شهر تهیه کنید، می‌توانید بعد از گشت و گذار در مسجد نصیر الملک راهی بازار وکیل شوید. بازار وکیل بازاری پر رنگ و نقش است که از راسته‌های مختلف تشکیل شده و در آن همه چیز، از شیر مرغ گرفته تا جان آدمیزاد برای تهیه سوغاتی وجود دارد.

در این بازار انواع گبه، گلیم، پارچه‌های رنگی و سنتی، گیاهان دارویی و محصولات چرم با قیمت مناسب به فروش می‌رسند. اگر اهل پیاده‌روی باشید، با یک ربع پیاده‌روی می‌توانید به بازار وکیل برسید که در فاصله یک کیلومتری مسجد قرار دارد.

نشانی بازار وکیل

محله ارگ کریمخان شیراز، خیابان طالقانی، خیابان بازار وکیل

بخوانید از: کامل‌ترین اطلاعات راهنمای سفر به شیراز | اماکن دیدنی، رستوران‌ها و سوغات 

مسیر دسترسی به مسجد نصیرالملک

برای دسترسی به مسجد نصیر الملک می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید که مترو یکی از بهترین آنها است. برای این منظور باید خط ۱ مترو را سوار شده و در ایستگاه ولی‌عصر پیاده شوید. از مترو تا مسجد صورتی شیراز حدود هزار و ۴۰۰ متر فاصله است.

به جز مترو امکان دسترسی به مسجد نصیرالملک از طریق اتوبوس نیز وجود دارد. تنها کافی است که اتوبوس‌های خط ولی‌عصر – نمازی را سوار شده و در چهارراه مشیر پیاده شوید. از این چهارراه تا مسجد حدود هزار و ۶۰۰ متر فاصله است که می‌توانید آن را به صورت پیاده و یا با تاکسی طی کنید.

اگر هم از خودروی شخصی برای رسیدن به مسجد استفاده می‌کنید، می‌توانید با خیال راحت از پارکینگ‌‌های استقلال، فرهنگ و طالقانی که در خیابان پیروزی و فاصله پنج دقیقه‌ای از مقصد قرار گرفته‌اند برای پارک خودروهای خود کمک بگیرید.

ساعات بازدید نصیر الملک

ساعات بازدید از مسجد نصیرالملک شیراز به شرح زیر هستند:

ساعات بازدید از مسجد نصیر الملک در نیمه اول سال:  از ۸ صبح تا ۱۷ بعد از ظهر

ساعات بازدید از مسجد نصیر الملک در نیمه دوم سال:  از ۷ صبح تا ۱۶:۳۰ بعد از ظهر

قیمت بلیط مسجد نصیرالملک

بهای بلیط مسجد نصیر الملک: گردشگران ایرانی ۱۰ هزار تومان و گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان.

مسجد نصیرالملک در روزهای اربعین، تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی (ع)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر صادق (ع) تعطیل است.

امکان اقامه نماز در این مسجد به‌صورت انفرادی وجود دارد.

بهترین زمان بازدید از مسجد نصیر الملک

حتما شما هم دوست دارید زمانی از مسجد نصیرالملک دیدن کنید که نور آفتاب از میان پنجره‌های رنگی‌اش گذشته باشد و رنگین کمانی خوشرنگ روی فرش‌های شبستان غربی نقش بسته باشد. پس به شما پیشنهاد می‌کنیم بین ساعات ۸ تا ۱۰ صبح در مسجد باشید تا بتوانید زیباترین عکس‌ها را در میان بازی رنگ و نور بیندازید.

البته اگر می‌خواهید از بناهای مسجد مثل طاق مروارید تصاویر خیره کننده بگیرید، بهتر است بعد از ظهر راهی مسجد صورتی شیراز شوید چرا که در این زمان نور به سمت طاق مروارید تابیده و آن را زیباتر از همیشه جلوه می‌دهد. تجربه همچنین ثابت کرده است که نور آفتابِ پاییز و زمستان، زیباترین تصاویر و رنگ‌ها را در مسجد نصیرالملک پدید می‌آورد.

نکات مهم

از شما می‌خواهیم که هنگام سر زدن به مسجد نصیر الملک نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• در بازدید از مسجد نصیرالملک، سکوت را رعایت کنید و به آرامش نمازگزارها احترام بگذارید.
• پیشنهاد می‌کنیم برای راحتی خود و بهتر دیدن زیبایی‌های این مسجد، از مراجعه به این جاذبه در زمان برگزاری نماز خودداری نمایید.
• شان این مکان مذهبی را حفظ کرده و با پوشش مناسب وارد شوید.
• توجه داشته باشید که دستِ شما حاوی آلودگی و چربی است، بنابراین از لمس کردن کاشی‌های مسجد خودداری کنید.
• برای دیدن زیبایی‌های اطراف مسجد می‌توانید با پای پیاده از میدان شهرداری به سمت بازار وکیل بروید تا پیش از رسیدن به مسجد از مجموعه زندیه و گردش در بازار وکیل لذت ببرید.
• از آنجا که شیراز یک شهر توریستی و پرگردشگر است، توصیه می‌کنیم که پیش از عزیمت به این شهر نسبت به رزرو اقامتگاه مورد نظر خود اقدام نمایید.

بخوانید از: سوغاتی های دوست داشتنی شهر شیراز

کلام آخر

در این مطلب سری به مسجد صورتی شیراز، مسجد نصیر الملک زدیم و به اختصار از زیبایی‌های این بنای شگفت انگیز سخن گفتیم. مسجد نصیرالملک جدا از بعد زیارتی‌اش، یک جاذبه تاریخی و هنری منحصر به فرد است و خود به تنهایی حق مطلب را درباره زیبایی‌های شیراز ادا می‌کند.

اگر تصمیم گرفتید تا به شهر ادب و فرهنگ، شهر شیراز سفر کنید و ضمن اقامت در این خطه جذاب، از مسجد نصیرالملک نیز بازدید نمایید، می‌توانید برای مشاهده و رزرو هرگونه اقامتگاه، سوئیت، خانه، آپارتمان و مجموعه‌های بومگردی از سایت شب کمک بگیرید.

 

 

پرسش‌های متداول

مسجد نصیر الملک کجاست؟

مسجد نصیر الملک در محله گودعربان و خیابان لطفعلی خان زند واقع شده است.

بهترین زمان بازدید از مسجد نصیر الملک چه ساعتی است؟

بهترین زمان بازدید از مسجد نصیر الملک و تماشای بازی نور و رنگ از ساعت ۸ تا ۱۰ است.

ساعات بازدید از مسجد نصیر الملک چه زمانی است؟

در نیمه اول سال می‌توانید بین ساعات ۸ تا ۱۷ از مسجد بازدید کنید و در نیمه دوم سال از ساعت ۷ تا ۱۶:۳۰. این مجموعه در روزهای اربعین، تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی (ع)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر صادق (ع) تعطیل است.

بازدید از مسجد نصیر الملک هزینه‌ای دارد؟

بهای بلیط مسجد نصیر الملک برای گردشگران ایرانی ۱۰ هزار تومان و گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان است.